Ovqatlanish

Difillobotrioz. Serbar gyja qurtlari (hchinkalari) dan holi qilinma-gan bahq iste'mol qilinganda odamga kasallik yuqadi. Kasallik kam-qonlik, bosh og’rig’i, ozib ketish, qorin og’riqlari, umuman darmon-sizlanish bilan xarakterlanadi. Kamqonlik bu parazitning ichakdan vi-tamin B₁₂ ni zo’r berib o’zlashtirishiga bog’liq. Bahqning rivojlanishi bir necha bosqichda o’tadi. Baliq shu gijjaning oraliq xo’jayini boiib, unda gijja lichinka bosqichi — pleroserkoidgacha rivojlanib boradi (6, 7- rasmlar). Bu lichinkalar cho’rtanbaliq, okun, nalim, xonbahqlarda ko’proq uchraydi. Lichinkaning uzunligi, 1—1,25 sm va eni 2-3 mm boiadi va ba'zan terisining ostida oddiy ko’z bilan topihshi mumkin. Ular odam ichagida jinsiy jihatdan yetuk shakllari-gacha rivojlanadi va uzunligi 3-4, hatto 10 metrgacha yetadi.

Opistorxoz. Bu kasallik mushuk qurtining lichinka shakli bilan zararlangan baliq mahsulotlarini iste'mol qilganda yuqadi. Asosan Irtish, Ob, Dnepr, va Qozog’istonning Ih daryolarida uchraydi. Jin-

53




siy jihatdan voyaga yetgan qurt mushuk, it va odamning, asosan, ji-gari, o’t pufagi me'daosti bezida parazitlik qilib yashaydi va yallig’-lanishlarni keltirib chiqaradi. Bu qurtning rivojlanishi ikkita oraliq xo’jayin tanasida o’tadi. Biri mushuk, it, odam axlatidan suvga tush-gan gijja tuxumlarini yutib oladigan mollyuska, ikkinchisi shu mol-lyuskani yeydigan baliqdir. Bu kasaUik shu parazit qaysi organga joy-lashib olgan bo’lsa, o’sha organning shikastlanish simptomlari bilan xarakterlanadi. Serbar gijja va mushuk qurti Hchinkalarining odamga yuqib qolishi xom bahq va yaxshi pishirilrnagan bahqni iste'mol qi-lish tufayli yuz beradi. Bu lichinkaiar yuqori haroratga chidamsizdir, baliqni yuqumsizlantirishning asosiy usullaridan biri uni yaxshilab qaynatib yoki qovurib pishirishdir.