“О„zbek tili va adabiyotini о„qitish metodikasi” kafedrasi zulxumor Mirzayeva, Komil Jalilov

 
ASARNI O‟QIB BO‟LGACH ... 
- Quyida Pushkin o‗limining yuz yilligiga bag‗ishlab chiqarilgan daftar muqovasi 
berilgan. Muqovadagi Pushkin suratidan ―Doloy SSSR‖ (Долой СССР) degan 
yozuvni topishga urinib ko‗ring.
- Badiiy asarda bayon qilinayotgan voqealardan 
oldin bo‗lgan voqeani eslash 
retrospektiva
yoki 
fleshbek
(inglizcha ―flashback‖ - ―ortga 
nazar‖) 
deyiladi. 
Asarda 
retrospektiva 
qo‗llanilgan o‗rinni toping. Ushbu epizodsiz 
asar mazmunini to‗liq tushunish mumkinmi? 
- Asardagi voqealar bola tilidan hikoya qilingan. 
Voqealarni boshqa qahramonlar (otasi, onasi, 
otasining SAKUda birga o‗qigan orto‗qlari) 
nomidan hikoya qilib ko‗ring.
- Asarning 
kulminatsion
(eng yuqori) nuqrasini topib, sahnalashtiring. 
- Surgundagi otasi nomidan o‗g‗liga va o‗g‗li nomidan surgundagi otasiga xat yozing.
- Quyida rus shoiri Osip Mandelshtam 1930-yillarda yozgan she‘r keltirilgan. Bu 
she‘r shoirning qamoqqa olinishiga sabab bo‗lgan. She‘r ―Muzqaymoq‖ hikoyasida 
tasvirlangan davr ruhiyatini qay darajada aks ettirgan? She‘rda ―tog‗lik‖ deb kim 
nazarda tutilgan? 
Yashaymiz Vatanni goh sezib-sezmay, 
Biroq ruhi hargiz ustivor kezgay. 
Kremldagi tund tog‗likni nogoh 
Eslab, qudrat nima – bo‗lurmiz ogoh. 

---

Uning barmoqlari misli semiz qurt, 
Uning har so‗zidan titrar buyuk yurt. 
Suvaraknikidek ko ‗zlari nurli, 
Cho‗tir chehrasida shahd bor huzurli. 
Tegrasi serta‘zim dahochaladir, 
Qahr-la mahv etar ularni bir-bir. 
Arkonlar so ‗z demoq payida garchand, 
Faqat uning gapi hukmron, baland. 
Nag ‗al ulashgandek tarqatar farmon, 
Kimgadir qalqon bu, kimga – laxta qon. 
Kimdir – yer ostiga, kimdir – yuqori, 
Shundan surur tuyar tog‗lik viqori.