Oʻzbekiston davlat jismoniy tarbiya va sport

Brendlash - bu reklama beruvchining, amalga oshiruvchi tashkilotning va reklama agentligining marketing tadqiqotlari asosida, iste’molchining ongiga shaxsiylashtirilgan brend imidjini yaratish va keng miqyosda (reklama turlarini, vositalarini, rasmlari va usullarini qo’llagan holda) qo’shma ijodiy ishi, ya’ni, mahsulot (xizmat ko’rsatish markasi) yoki tovar oilasi (xizmatlar oilasi) ning o’ziga xos savdo belgisi sifatida yaratilgan rasm.
Brend imidjini yaratuvchilar mahsulotning fizik xususiyatlarini, iste’molchida paydo bo’ladigan hissiyotlarni hisobga olishadi va nafaqat ongga, balki hissiyotlarga ham murojaat qilishadi, ong osti ostida harakat qilishadi. Agar bozorda mahsulot (xizmat) muvaffaqiyat, yuqori obro’-e’tibor bilan birga bo’lsa, unda har doim ham o’zining mashhur obro’sini takrorlaydigan o’xshash mahsulotlar (xizmatlar) bo’ladi. Shuning uchun brendlash - bu raqobatchilarni chetlab o’tadigan doimiy rivojlanib boruvchi faoliyatdir.
Brendlash - bu reklama beruvchining, amalga oshiruvchi tashkilotning va reklama agentligining marketing tadqiqotlariga asoslangan holda keng ko’lamdagi (har xil turlari, vositalaridan foydalangan holda, ko’p narsalarga erishishi mumkin bo’lgan) ijodiy ishidir.

• 
  ma’lum bir bozorda rejalashtirilgan savdo hajmini saqlab turish va iste’molchilar ongida mahsulot (xizmat) yoki mahsulotlar (xizmatlar) oilasi obrazini yaratish va mustahkamlash bo’yicha uzoq muddatli dasturni amalga oshirish;
  
• 
  tovarlarning (xizmatlarning) assortimentini kengaytirish va ularning umumiy o’ziga xos fazilatlari to’g’risidagi bilimlarning kollektiv obraz orqali joriy etilishi natijasida rentabellikning o’sishini ta’minlash;
  
• 
  reklama materiallari va kompaniyalarida mahsulot ishlab chiqarilgan (xizmat ko’rsatiladigan) mamlakat, mintaqa, shahar va boshqalarning
  

madaniyatini aks ettirish, iste’molchilarning ehtiyojlari, shuningdek, u sotiladigan hududning xususiyatlarini hisobga olish;
tiraj va reklama auditoriyasi uchun juda muhim bo’lgan uchta omil - tarixiy ildizlar, bugungi haqiqatlar va kelajak uchun bashoratlardan foydalanshdir.
Shu bilan birga, brendlashni samarali amalga oshirish oson emas. Uning samaradorligi nafaqat reklama beruvchining va u bilan hamkorlik qilayotgan reklama agentligining kasbiy bilimi va ishbilarmonlik madaniyatiga, balki ularning intellektual mulk, savdo markalari, dizayni va matnlari bilan ishlash qobiliyatiga ham bog’liqdir.
Brendlashning nazariy asoslarini o’rganishni tarixiy aspektda markalashning rivojlanishini o’rganishdan boshlash maqsadga muvofiqdir. O’z ishida Sologubov S.N. brendlash rivojlanishining butun xronologiyasini to’rtta asosiy bosqichga ajratadi. Birinchi bosqich (XIX asr - XX asr boshlari) - brendlash konsepsiyasini ishlab chiqish uchun zarur shartlar yaratiladi va xaridorga mahsulot to’g’risida ma’lumot berish vositasi bo’lib xizmat qiladigan birinchi brendlar paydo bo’ladi.
Ikkinchi bosqich (1931-1970 yy.) - brendlash evolyutsiyasi brendni nafaqat kompaniya mahsuloti bilan, balki butun kompaniya bilan birlashishi orqali sodir bo’ladi: brendlash tashkilot faoliyatining mustaqil yo’nalishi sifatida ajralib turadi. Uchinchi bosqich (1950- 1980) - raqobatning iste’molchilarni idrok etish darajasiga o’tishi va tovarning iste’mol qiymatini oshirish vositasi sifatidagi o’rni oshadi. To’rtinchidan - zamonaviy bosqich (1990 yildan hozirgi kungacha) - brendlashning o’rni tobora ortib bormoqda, bu esa brendlarni boshqarish tizimlarini yaratishga olib keladi.
O’z navbatida, M. Lidstrom markalashning haqiqiy rivojlanishi o’tgan asrning 50-yillarida boshlanganini, shunda brendlashning kompaniyalar samaradorligiga ijobiy ta’sir ko’rsatgan birinchi rasmiy dalillari paydo bo’lganligini da’vo qilmoqda. Shu vaqt ichida tovar ishlab chiqarish jarayoni noyob sotish taklifi konsepsiyasiga asoslangan edi. Ushbu modelga ko’ra, haqiqiy mahsulot tovar belgisi emas, balki uning asosiy farqlovchi xususiyati hisoblangan. 1960-yillarning boshlarida hissiy sotish taklifi asosida qurilgan brendlarning birinchi namunalari paydo bo’ldi. 1970-80 yillarda brendlarni o’zlarining "shaxsiyati" atrofida yaratishga e’tibor qaratildi - tovar belgisi uni boshqa brendlardan farqlash uchun unga insoniy qadriyatlar va hissiyotlar berildi. 1980-yillarda tashkiliy sotish taklifiga asoslangan brendlash modeli paydo bo’ldi. Ushbu modelga muvofiq, tovar mahsulotini ishlab chiqargan kompaniyaning o’zi aslida tovar maqomini oldi. 1990-yillarga kelib, tovar belgilarining iste’molchilarga ta’siri sezilarli darajada oshdi, natijada brendlashning asosiy prinsipi sotish taklifiga aylandi. M. Lidstrom kelajakda brendlash jarayoni "paket qiymati taklifi" deb nomlangan ancha murakkab modelga asoslanadi deb hisoblaydi. Bunday modelni yaratish va ilgari surish tovar ma’lumotlarini yetkazishning ajralmas tizimi sifatida sensorli brendlash tushunchasiga asoslanadi.
Shunday qilib, tovar belgilarining faol rivojlanishi o’zaro munosabatlarni boshqarish usullaridan foydalanishni "boshqaruv qarori" tushunchasiga kiritgan inson munosabatlari maktabining rivojlanishi bilan o’z vaqtida mos keladi. Ushbu davrda brend, avvalambor, raqobatdosh nomlarni farqlash, sifat barqarorligi va qalbaki mahsulotlardan himoya qilishning farqlash mexanizmi sifatida qaraldi.
Shuni ta’kidlash kerakki, tovar yaratishning "oltin davri" 19- asrning oxiri hisoblanadi, shunda ko’pgina mashhur savdo markalari yaratilgan: Coca-Cola (1886), American Express (1850).
Brendni rivojlantirishning asosiy zamonaviy tendensiyalarini ta’kidlab o’tamiz:

• 
  brend menejment atrofidagi asosiy strategiyalarni birlashtirgan holda tashkilotning strategik boshqaruvining asosiy qismiga aylanadi;
  
• 
  modellardan foydalanishga tobora ko’proq e’tibor qaratilmoqda
  

va
tovar belgilari nazariyasi va amaliyotida modellashtirish;

• 
  brendlarni boshqarish tizimlarini yaratish, shuningdek ularning
  

ishlashi roli ortib bormoqda;

• 
  tovar yaratish va boshqarish jarayonida kompyuter texnologiyalaridan foydalanish;
  
• 
  iste’molchilar bilan uzluksiz, uzoq muddatli aloqalarni yaratish, iste’molchilar bilan muloqot, aloqa vositalarining interaktiv xususiyati;
  
  • 
    iste’molchiga yo’naltirilgan yagona jarayonda tovar yaratish uchun barcha harakatlarni birlashtirishc
    
  • 
    nafaqat an’anaviy kanallar, balki jalb qilish vositalaridan foydalangan holda tovar to’g’risida ma’lumot uzatishning ajralmas tizimini yaratish;
    
  • 
    insonning beshta hissiyotiga ta’sir ko’rsatadigan yangi kanallar va usullar;
    
  • 
    ratsional tushuntirishlardan tashqarida bo’lgan iste’molchilarga sodiqlikni yaratish;
    
  • 
    qo’shma brendlarni tarqatish, brendlarni yaratish va targ’ib qilishda texnologik hamkorlik;
    
  • 
    tovarlardan xaridorlarga e’tiborni o’zgartirish, korporativ brendlardan faolroq foydalanish, brendlash sohalarini kengaytirish;
    
  • 
    global maqsadlarga erishishda mahalliy xususiyatlarni hisobga olgan holda brendlarni xalqarolashtirish, standartlashtirish va lokalizatsiya muvozanati.
    

Brend (inglizcha: Brand [brænd]) — tamg‘a, belgi. Brend — bu bir sotuvchining tovar yoki xizmatini boshqa sotuvchilarnikidan ajratib turuvchi nom, atama, dizayn, belgi yoki boshqa xususiyat^[1][2][3]. Brendlar biznes, marketing va reklama qilishda obyektni tanitish uchun ishlatiladi, eng muhimi, brend kapitali qiymatini yaratish, brendni aloxida ajratib turish va xaridorlarni ushlab qolish bilan mijozlari, aksiyadorlari va egalari manfaatiga xizmat qiladi^[4]. Tovar nomlari baʼzan iste'mol tovarlarining umumiy brendlari yoki doʻkon brendlaridan farqlanadi.