Pirometallurgiya usuli sulfidli rudalardan mis olishdan iborat, masalan, xalkopirit CuFeS 2. Xalkopirit xomashyosida 0,5-2,0% Cu mavjud. Dastlabki flotatsion konsentratsiyasidan so’ng, kontsentrat 1400°C haroratda oksidlanib qizdirliladi:
2CuFeS2 + 4O2 → 3SO2 + 2FeO + Cu2S Mis sulfidi qisman oksidlanib, so’ngra metal oksidining vodorod bilan ekzotermik qaytarilish reaktsiyasi jarayonida, shuningdek, sof misni olish mumkin:
CuO + H2 → H2O + Cu Gidrometallurgiya usuli mis minerallarini suyultirilgan sulfat kislotasidayoki ammiak eritmasida eritishdan iborat ; hosil bo’lgan eritmalardan mis metall temir bilan qaytariladi:
CuSO4+ Fe → Cu + FeSO4 Elektroliz usuli mis sulfat eritmasining elektrolizi:
2CuSO4 + 2H2O → O2 + 2H2SO4 + 2Cu 2Cu2S + 3 O2 → 2SO2 + 2Cu2O Cu2S + 2Cu2O → SO2 + 6Cu
KURS ISHI 5310300
Varaq
O’z
Varaq
Hujjat №
Imzo
Sana
Natijada paydo bo’lgan metall (pufakchali) mis tarkibida 90,95% metall bor va u elektrolit sifatida mis sulfatning kislotali eritmasidan foydalangan holda keyingi elektrolitik tozalashga uchraydi. Katodda hosil bo’lgan elektrolitik mis yuqori tozaligi 99,99% gacha bo’ladi, elektr jihozlari va qotishmalar ishlab chiqarishda ishlatiladi.Mis yuqori issiqlik va elektr o’tkazuvchanligi tufayli juda afzal ko’riladigan element hisoblanadi. Shu sababli u elektr energiyasini ishlab chiqarish va uzatish materiallarida tez-tez ishlatiladi. Bu elektr va internet tarmoqlarida eng ko’p afzal qilingan metallar qatoriga kiradi. So’nggi 10-20 yil ichida misga alternativ sifatida alyuminiy, plastmassa, optik tolali materiallar ishlatilgan; ammo, hech qanday material mis vazifasini to’liq bajarmagan. Shu sababli, u har bir sohada tobora ortib borayotgan elementidir. Metallurgiya sanoatining metali mis elektr energiyasini ishlab chiqarish va uzatish sohasidagi korxonalarda muhim metal hisoblanadi.Uning birikmalaridan ba’zilari quyidagicha:
Mis-Arsenat ; insektitsid kimyoviy moddalar, yog’ochni himoya qilish vositalari.
Mis-karbonat ; bo’yoqlar, laklar, keramika buyumlari, pigment sifatida.
Mis-xlorid ; fotografiyada katalizator, dezodorantlar, organik kimyoviy moddalar va neft mahsulotlarida.
Mis oksidi ; katalizator sifatida, keramika, rangli shisha, kimyoviy moddalar.
Mis-sulfat ; (ishlatilish jihatidan eng muhim birikma) zararkunandalarga qarshi vositalar, parazitga qarshi, bo’yoq, teri va yog’ochdan tayyorlangan mahsulotlar
Mis-asetat ; fungitsid, to’qimachilik bo’yoqlari katalizatori va ba’zi organik reaktsiyalarda.
