O‘zbekiston respublikasi ichki ishlar vazirligi a k a d e m I ya birinchi tibbiy yordam toshkent
Yüklə 0,68 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Boldir va tovon suyaklarining shikastlanishlari
|
Birinchi yordam – shikastlangan kishiga qo‘l ostida bo‘lgan har
qanday og‘riqsizlantiruvchi dori-darmonlarni, yurak preparatlarini berish; ochiq sinishlarda tezlik bilan qon oqishini to‘x- tatish, jarohatga steril bog‘lam, singan suyak- ka shina qo‘yish – uzunligi yetarli bo‘lgan har qanday qo‘l ostidagi vositalardan foydalanish mumkin (11-rasm). Bunda uchta bo‘g‘im harakatsizlantirilishi kerak (tos-son bo‘g‘imi, tizza, va boldir-tovon bo‘g‘imlari). Agar qo‘l ostida yaroqli vosita bo‘lmasa, shikastlangan oyoqni sog‘lom oyoqqa bint yordamida mahkam bog‘lab, undan keyin bemor yotqizilgan ho- latda shifoxonaga olib boriladi (12-rasm). 11-rasm. 12-rasm. Boldir va tovon suyaklarining shikastlanishlari Xususiyatiga ko‘ra ular qiyshiq vintsimon, ko‘p parchalangan, ko‘ndalang (siljish bilan va siljishsiz) ko‘rinishda bo‘ladi. Bunday sinishlarda ichki yoki tashqi qon ketishlar yuz berib, ba’zan yo‘qotilgan qon miqdori ancha katta bo‘ladi. Ko‘proq chang‘ichilarda va piyodalarda vintsimon sinishlar kuzatiladi. Sinishning belgilari – kuchli og‘riq, oyoq funksiyasining buzili- shi, deformatsiya va oyoq uzunligining qis- qarishi, ochiq sinishlarda teri butunligining buzilishi va suyak siniqlarining chiqib qo- lishi, qon oqishi va boshqalar (13-rasm). Suyak siniqlarini voqea sodir bo‘lgan joyda to‘g‘rilashga yo‘l qo‘yib bo‘lmaydi va bu narsa juda qo‘pol xato hisoblanadi. 13-rasm. Boldir suyagi singanda 2 ta qo‘shni bo‘g‘imlar – tizza va boldir-tovon bo‘g‘imlari mahkam fiksatsiyalanadi. Boldir-tovon bo‘g‘imi 90 0 burchakda, tizza 180 0 gacha yoyilib shinalanadi. Tovonning anatomo-fiziologik xususiyatlari, ya’ni uning ko‘plab nisbatan mayda suyaklardan tashkil topishi, o‘zaro bo‘g‘im va bog‘lamlari shunga sabab bo‘ladiki, shikastlanish vaqtida nafaqat suyaklarning sinishi, 96 balki hamma bog‘lam apparatida buzilishlar, sinish bilan birga chiqishlar ham yuz beradi. Boldir-tovon bo‘g‘imi va tovon sinishi belgilariga: juda kuchli og‘riq, shish, deformatsiya, katta gematoma, bo‘g‘imga qon quyilishi, tayanch va harakat funksiyalarining buzilishlari kiradi. Birinchi yordam yuqorida ko‘rsatib o‘tilgan chora-tadbirlardan tarkib topib, bunda quyidagi qoidani so‘zsiz bajarish talab qilinadi – tizza bo‘g‘imi 180 0 0 ga yoyilishi, boldir-tovon bo‘g‘imi 90 burchak ostida shinalanishi lozim, ammo o‘zboshimchalik bilan siniq va chiqishlarni to‘g‘rilash mumkin emas. Tizza-tovon bo‘g‘imi va tovonning yopiq shikastlanishlarida birinchi yordam unga transport shinalarini qo‘yish va bemorni maxsus davolash muassasalariga olib borishdan iborat bo‘ladi. 97 |