O‘zbekiston respublikasi ichki ishlar vazirligi a k a d e m I ya birinchi tibbiy yordam toshkent

Birinchi yordam 
Umurtqalar sinishida birinchi yordamning to‘g‘ri amalga oshirilishi
juda ahamiyatga ega.
Jarohatlangan kishini ehtiyotsizlik bilan bir joydan ikkinchi joyga olib
yotqizishda suyak siniqlarining siljishi va qo‘shimcha shikastlanishlarga,
shu jumladan orqa miyaning uzilishiga olib kelishi mumkin. Jarohatlangan
kishini ko‘tarib boshqa joyga yotqizishda juda ehtiyotkor bo‘lish va faqat
bir necha kishi bir vaqtda bahamjihatlik bilan ko‘tarishi va yotqizishi
lozim. Shikastlanganlar maxsus qattiq zambilda yoki oddiy zambilga taxta
qo‘yib, unga yotqizilgan holatda tashiladi. Agar taxta topilmasa, bemorni
tibbiy zambilga qorni bilan yotqizib tashiladi, bunday holatda umurtqa
suyaklari siljishining oldi olinadi.
Tos suyagining sinishi 
Tos suyagi sinishining quyidagi turlari tafovutlanadi:
88

---

1) tos suyagi halqasining butunligi buzilmagan holda, alohida

suyaklarning sinishi (oraliq, qov, quymich va boshqalar);
2) tos suyagi halqasining butunligi buzilishi bilan bo‘ladigan sinishlar:
a) tos halqasi oldingi bo‘limining sinishi (bir tomonlama va ikki
tomonlama); b) chanoq kosachali chuqurchasining sinishi (ko‘pincha,
chiqish bilan); v) vertikal sinishlar; g) simfiz chokining ajralib ketishi va
boshqa turdagi sinishlar:
Tosning sinishida bemorning o‘ziga xos holatlari quyidagicha
kuzatiladi:
– oyoqlari tizzasidan bukilgan va bir-biriga keltirilgan, bemor ularni
ajratishga bermaydi. Bu narsa simfiz chokining ajralganligini ko‘rsatadi;
– «qurbaqa holati» – oyoqlar tizzadan bukilgan va ikki tomonga
kerilgan bo‘ladi. Bu narsa har ikkala qov yoki quymich suyaklarining
sinishiga xos belgidir. Shuningdek, bu vertikal sinishlarda (Malgen
tipidagi) ham kuzatiladi;
– «yopishgan tovon» holati – kasal singan tomondagi oyog‘ini
uzatilgan holatidan ko‘tara olmaydi (yerdan oyog‘ini uza olmaydi), agar
uni ko‘tarib qo‘yilsa, kasal uni shu holatda qisqa muddatga ushlab qola
oladi. Bu simptom qov suyagining gorizontal o‘simtasi sinishiga va
markaziy chiqishga xosdir.