O‘zbekiston respublikasi ichki ishlar vazirligi a k a d e m I ya birinchi tibbiy yordam toshkent

Oshqozon yarasidan qon ketishi 
Oshqozon yarasidan qon ketishi umumiy qon ketishining 15–20 % ni
tashkil qiladi. Qon ketishi qisman yashirin va o‘tkir (profuz) qon
ketishlarga bo‘linadi. Asosan qon ketishi yara devori buzilishi bilan
boshlanadi.
Qisman (yashirin) qon ketishida 200 ml miqdorgacha qon ketgan
vaqtda bemor qon ketganligini payqamasligi mumkin. Bu hollarda keyingi
kuni bemor bir oz bequvvatlikni va axlatining qorayib chiqishini kuzatish
bilan anglashi mumkin.
Profuz (ko‘p miqdorda) qon ketishida qon ketishiga xos bo‘lgan
barcha belgilar o‘tkir anemiya (kamqonlik) belgilari bilan kechadi. Bu
holda umumiy darmonsizlik, tanglik, teri rangining keskin oqarib ketishi,
quloqlardagi shovqin, bosh aylanishi, kuchsiz va tez tomir urishi, qon
bosimi va tana haroratining tushib ketishi kabi belgilar bilan kuzatiladi.
Bexosdan boshlanadigan qonli qusiq asosan «quyuq qahva» rangida
bo‘ladi, bu holat qonning tuzli ishqorlari ta’sirida gematin moddasi hosil
bo‘lish jarayoni bilan ifodalanadi. Ba’zan kuchli qon ketishida qusiqdagi
qon qip-qizil, ya’ni tuzli ishqor ta’sir qilib ulgurmaganligi sababli o‘z ho-
lida ajralishi mumkin. Ketayotgan qonning ichaklarga tushgan qismi esa
qabziyat bilan qora tusda suyuq (melana) holda chiqadi.
127

---

Shu o‘rinda ta’kidlab o‘tish kerakki, qon ketishi nafaqat yara

kasalligida, qolaversa jigar sirrozida qizilo‘ngach venalarining keskin
kengayishida ham bo‘lishi mumkin.
Shifokorgacha bo‘lgan tez yordam bemorga berilgan tinch holat,
qorinning yuqorigi qismiga qo‘yilgan muzli pufak, vena ichiga 5–10 ml 
10 % kalsiy xlorid eritmasini yuborish, muskul oralig‘iga 1–2 ml bir foizli
vikasol eritmasini yuborish va shoshilinch ravishda zambilda jarrohlik
bo‘limiga eltish kabi tadbirlardan iboratdir.