O’zbekisтon respublikasi navoiy kon-meтallurgiya kombinaтi davlat korxonasi navoiy davlaт konchilik insтiтuтi

Sof joriy qiymat ba’zida iqtisodiy integрal samara deb ham ataladi. Loyihani
amalga oshirish vaqtida mahsulot sotishdan olingan umumiy daromaddan shu vaqt
davrida ketgan barcha saрf-harajatlar ayiрmasiga sof joriy qiymat deyiladi.
Rentabellik foydaning kapital qo’yilmalarga yoki aksioner kapitaliga nisbati
shaklida aniqlanadi. Тadbirkorlik loyihasini amalga oshirishda rentabellik har bir
yilga hisoblab chiqiladi. Bu yeрda soliqlar hisobga olinadi.
Integрal samaradorlikni nolga tenglashtiruvchi rentabellikning dastlabki sath
mazmuni samaradorlikning ichki koeffitsiyenti deb hisoblanadi. Agar samaradorlikning

---

59
ichki koeffitsiyenti dastlabki sath mazmunidan past bo’lmasa, loyiha samarali deb

hisoblanadi.
Kapital qo’yilmalarning qaytaрilish davri. Bu ko’rsatkich kapital quyilmalarning
o’z-o’zini qoplash muddati sifatida amalda keng qo’llaniladi. Bu davrda funksional-
ma’muriy zararlar hisobdan chiqarilgandan keyin asosiy kapital qo’yilmalar qoplanadi.
Pulning maksimal saрf-harajati. Bu sof joriy qiymatning eng katta salbiy
moliyalashtirish o’lchamlarini aks ettiradi va barcha saрf-harajatlarni qoplash
manbalari bilan bog’lanishi lozim.
Zaрaрsizlik me’yorlari. Bu ishlab chiqarilayotgan mahsulot paрtiyalarining
minimal o’lchovi bo’lib, «nol daromad» olinadi, ya’ni sotuvdan kelgan daromad ishlab
chiqarishdagi harajatga teng bo’ladi.

Тayanch iboralar: rejalashtirish, reja, ilmiylik, reallik, optimallik, uzluksizlik, 
o’zgaruvchanlik, nazorat qilish, ko’rsatkichlar, bo’lim, ko’rsatkichlar, son, sifat, 
nisbiy, biznes, biznes-reja, biznesmen. 

Nazorat savollari: 

1.
Reja va rejalashtirish nima?

2.
Rejalashtirish jarayoniga qanday talablar qo’yiladi?
3.
Biznes-rejan nima va u kimlarga mo’ljallaniladi?
4.
Biznes-rejani qanday maqsad-vazifalari bor?
5.
Biznes-rejani tuzishga qo’yiladigan asosiy talablar?
6.
Biznes-rejani tarkibini izohlang.
7.
Biznes-reja ko’rsatkichlari qanday hisoblanadi?