O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi chirchiq dаvlаt pedаgogikа universite ti
Yüklə 7,7 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
35-rasm.
61 Buning uchun esa albatta tajriba va o‘quv bo‘lishi kerak. Shuni ham ta’kidlab o‘tish kerakki tabiatda absolyut oq va absolyut qora ranglar mavjud emas. Ularning barchasi qandaydir bir rang tovlanishida bo‘ladi. Masalan qoraning jigarrangga, ko‘kka, yashilga moyil ekanligini ko‘rishimiz mumkin. Oq rangning turli nozik tuslarga moyilligi ham tabiiy. Bunday rang va tuslarning hamda ularning to‘q- ochliklarini topib tasvirlash uchun moybo‘yoqda ishlash texnikasi juda qulaydir. Shu imkoniyatlarning kengligi bilan u boshqa bo‘yoq turlaridan ajralib turadi. Moybo‘yoq texnikasida rangtasvirlar ishlashda mo‘yqalamlarning qanday turlari va o‘lchamlardagilarini ishlatish ham muhimdir. Ularni tanlay bilish ko‘p foyda keltiradi. Ma’lumki natyurmortlarni, katta ishlarni bajarishda yapaloq va dag‘al mo‘yqalamlarni qo‘llash ish sifatini, ta’sirchanligini ta’minlaydi. Moybo‘yoqlarga suyultiruvchi, erituvchi vositalar qo‘shib ishlatiladi. Ular moyli, moyi kamaytirilgan bo‘lishi mumkin. Moylirog‘i bo‘yoqni sekin qurishi uchun yaxshi vosita bo‘lib, u bilan foydalanilgan paytda rangtasvir sekin quriydi. Shu sababli uzoq muddatda bajariladigan tasvirlarni ishlashda qulaylik yaratadi. Bunday eritgichlarga ba’zan lak ham aralashtirib ishlatilishi mumkin, shunday qilinganda ishning bo‘yoq qatlami 36-rasm. 62 tezroq quriydi va bo‘yoqning moyi matoga shimilib ketishining oldi olinadi. Shuni ham ta’kidlab o‘tish kerakki, moybo‘yoq texnikasida rang qoriladigan maxsus taxtacha (politra) ning yuzasida bo‘yoqlarni qanday joylashtirish masalasi ham muhim. Unda bo‘yoqlar issiq-sovuq ranglarga ajratib, shu bilan birga to‘q-ochligiga qarab ajratib joylashtirilishi mumkin. Oq bo‘yoq odatda o‘rtada yoki ranglar qatorining boshlanishida bo‘ladi. Agar har safar bir xil joylashtirilsa, rassom shunga o‘rganadi va kerakli bo‘yoqni darrov topib ishlatish imkoniyati qulay bo‘ladi. Moybo‘yoqda tasvirlar ishlashning ko‘p o‘rganilishi kerak bo‘lgan tomonlari bor. Ularning barchasi ko‘p mashq qilish orqali o‘rganib olish imkonini beradi. Tajriba nazariy va amaliy tomondan muntazam mashq qlish natijasida oshadi. Bunda maxsus adabiyotlarni mutoala qilish ham zo‘r vositadir. Akvarel texnikasidagi bo‘lgani kabi moybo‘yoq texnikasida ham natyurmort ishlashda qalamtasvir 37-rasm. 63 asosiy rol o‘ynaydi. Rangtasvirda chizmani har xil materiallarda chizish mumkin. Masalan; qalam, ko‘mir va cho‘tka bilan moybo‘yoqni razbavitelga aralashtirgan holda chizsh mumkin. Bu vazifani bajarish uchun eng yaxshi ashyo ko‘mirdir, chunki ko‘mir bilan ishlanganda xoxlagancha o‘chirib tuzatish mumkin. Natyurmort rangtasvirini moybo‘yoqda ishlashda dastlab bitta rangda (grizaylda), qora yoki jigarrangda tasvirlashdan boshlagan ma’qul. Maqsad moybo‘yoqda har xil rangdagi buyumlar shaklini, hajmini tusda ifodalab berishni o‘rganish lozim. Buyumlarning shakli va rangi bir biridan farq qilsa ham ularni bitta rangda tasvirlash ancha qiyinchilik tug‘diradi. Tasvirlash jarayonida yorug‘lik qiymatini, qaysi shakllar eng to‘q, qaysi joyda eng ko‘p yorug‘lik uning qiymati, to‘q predmetlarning yorug‘liklarning bir-biriga bo‘lgan munosabati qaysisida ko‘proq, qaysi birida kamroq yorug‘lik yoritilayotgani va och rangdagi buyumlarning soyalari, shaxsiy va tushuvchi soyalarini ishni boshlashdan oldin yaxshilab o‘rganib chiqish kerak. Yüklə 7,7 Mb. Dostları ilə paylaş:
|