O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim fan va innovatsiyalar vazirligi mirzo ulu g‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universitetining jizzax filiali

Berilgan vazifa (Sub-Process): Berilgan vazifa elementi bir yoki bir nechta sub-vazifalarni bajarish uchun ichki jarayonlar to‘plami sifatida foydalaniladi. Bu element jarayonni tashkil etish va tahlil qilishni osonlashtiradi.

Dokon (Pool): Dokon elementi jarayonning tashkil etildi vaqti o‘rtasidagi bo‘linmalarni bildiradi. Har bir dokon o‘zining faoliyatini va ularga tegishli vazifalarni o‘z ichiga oladi.

Jadvallar (Table): Jadvallar elementi jarayonning strukturasini va qoidalarni tasvirlaydi. U jarayonni boshqarish bilan bog‘liq ma’lumotlarni ko‘rsatadi.

Bu elementlar BPMN 2.0 standartida ko‘rsatilgan asosiy boshqaruv elementlari hisoblanadi. Ularning kombinatsiyasi va ularga boshqa elementlarni qo‘shish orqali kompleks jarayonlarni model qilish va tahlil qilish imkoniyatini beradi.


BPMN 2.0 Belgisi: Asosiy elementlar va tavsif


BPMN (Business Process Management Notation) biznes-jarayonlarni modellashtirish tili boʻlib, biznes jarayonini rasmiylashtirish/vizuallashtirish va amalga oshirish oʻrtasidagi oraliq boʻgʻin hisoblanadi. Oddiy qilib aytganda, bu belgi biznes jarayonining diagrammasini qurish uchun ishlatiladigan grafik elementlarning tavsifidir. Hech bo‘lmaganda, bunday sxema unga muvofiq biznes jarayonini qurish va barcha ishtirokchilar uchun uni aniq tartibga solish uchun kerak. BPMN modellashtirish keyinchalik mavjud sxemaga muvofiq biznes jarayonlarini avtomatlashtirishga imkon berishi muhim. BPMN belgisi o‘z maqsadi uchun eng yaxshisi? Yaxshi javob, bugungi kunda ham dolzarb bo‘lib, XX asrning 70-yillarida Charlz Box tomonidan berilgan: “Barcha modellar noto‘g‘ri, ba’zilari foydalidir.” BPMN, albatta, foydalidir va vizual tilga tarjima qilish mumkinligini taklif qiladilar. ekspertlarning fikriga ko‘ra, notalarda mavjud bo‘lgan ba’zi cheklovlar amalda unchalik muhim emas: Biror narsani modellashtirganda, biz uni tasavvur qilish uchun haqiqiy dunyoning ba’zi tomonlarini olib tashlaymiz. Shunga qaramay, IT-mutaxassislari barchasini boshqarish uchun bitta haqiqiy modellash belgisi va semantika to‘plamini qidirishda davom etmoqdalar. Ular barcha jihatlarni va ularning munosabatlarini Menimcha, ko‘pchilik ishbilarmonlarga bu kerak emas. Ular bir-birlari bilan muloqot qilish uchun modellardan foydalanadilar va ha, doiralar va o‘qlar, qutilar va bulutlar mavjud va juda kam odam barcha jihatlar bir-biriga qanday bog‘liqligini ko‘rsatishga qiziqadi. Notatsiyasining birinchi versiyasi 2004 yil may oyida chiqarilgan (BPMN 1.0). Keyingi versiya 2011 yil yanvar oyida paydo bo‘ldi (BPMN 2.0). Nihoyat, 2013 yil yanvar oyida OMG bugungi kunda eng ko‘p ishlatiladigan versiyani chiqardi - BPMN 2.0.2.
BPMN 2.0 boshqaruv elementlarining dolzarbligi, jarayonlarni tavsiflash, boshqarishni osonlashtirish, boshqaruv oqibatlarni va variyantlarini belgilash, tashqi aloqalarni ifodalash va amalga oshirishni boshqarish jarayonini tavsiflashda yordam beradi. Ularning to‘g‘ri va aniq shakllanganligi, tashkilotning faoliyatlarini boshqarishni yaxshilashda katta muhimlikka ega.