O’zbekiston respublikasi oliy talim vazirligi samarqand veterinariya medisinasi instituti tabiiy va ilmiy fanlar kafedrasi

Sinov savollari 
1. Rezerford tarjribasining mohiyati nimadan iborat?
2. Balmer formulasi va seriyalarini tushuntiriring ? 
3. Bor pastulatlari nimalardan iborat ? 
4. Frans-Gers tajribasining mohiyati nimadan aborat? 
5. Rentgen nurlari qanday olinadi? 
6. Rentgen nurlarining qanday turlarini bilasiz? 
7. Rentgen nurlari qanday maqsadlarda ishlatiladi? 
8. Lyuminissensiya nima? 
9. Lyuminissensiya turlarini tushuntiring. 

---

77 
10. Lyuminissensiyadan amalda qanday maqsadlarda foydalaniladi? 
11. Lazerlar turlari, tuzilishi va ishlash prinsipini tushuntirirng? 
12. Lazerlardan amalda qanday maqsadlarda foydalaniladi? 
13. Radioaktiv zarrachalarni qayd qilishni Atom yadrosi nimalardan tashkil
topgan? 
14. Bog`lanish energiyasi nimaga teng? 
15. Radioaktivlik deb nimaga aytiladi? 
16. Radioaktiv yemirilish turlarini tushuntiring. 
17. Rentgen va radioaktiv nurlar tirik organizmga qanday ta’sir qiladi? 
18. Nishonli atom va ularning ishlatilishi haqida nimalarni bilasiz? 
19. Q/X qaysi sohalarida radioaktiv nurlardan foydalaniladi? 
20. Radioaktiv nurlardan qanday himoyalanish mumkin? 
21. Radioaktiv nurlarning qanday ekologik ta’siri mavjud? 
Laboratoriya ishi № 2 
 
Turli moddalarning konsentratsiyasini aniqlash.
.
Kerakli asbob va materiallar: elektron torozi, piknometr, distirlangan suv 
solingan idish, turli konsentratsiyali suyuqliklar solingan idishlar, kartoshka, 
menzurka, termometr. 
Ishning qisqacha nazaryasi. 
Konsentratsiyasi berilgan eritmada moddani miqdorini ko’rsatadi. Eritmalar 
deb keng ma’noda, tashqi ko’rinish va ichki tuzilish jihatidan ikki yoki undan ortiq 
kimiyoviy tabiati turlicha moddalardan tashkil topgan bir jinsli tizimlarga aytiladi. 
Eritmalar fanda, texnikada va hayotda katta ahamyatga ega. Kimyoviy 
reaksiyalar eritmalarda intensivroq boradi. Eritmalar qator ishlab chiqarish 
sohalarida katta rol o’ynaydi: o’g’itlar, o’simlik zararkunandalariga qarshi kurash 
vositalari, portlovchi moddalar, ko’pchilik dorilar, qog’oz, charm va turli 
mahsulotlar ishlab chiqarilishi eritmalar bilan bog’liq. Hamma asosiy fiziologik 
suyuqliklar (qon, linfa, sekritlar, leykositlar, eritrositlar va hokazolar) eritmalardan 
iboratdir. Odam va hayvonlarda ovqatni hazm qilish jarayoni ozuqa moddalarni 
eritmalarga o’tkazishdan iboratdir. O’simliklar yer qatlamidan ozuqa moddalarni 
faqat eritma holatida qabul qiladi. Eritmalarning konsentratsiyasi odatda eritma 
og’irligining 100 qismida erigan modda og’irligi miqdorini ko’rsatadi. Eritmada 
erigan modda konsentratsiyasiga bog’liq holda eritma zichligi o’zgaradi. Zichlik 
hajm bir birlik qilib olingan eritmaning massasiga son jihatdan teng bo’lgan 
kattalikdir. Eritma zichligi SI sistemasida kg/m
3
, SGS da g/sm
3
larda o’lchanadi. 
Eritma zichligini bilgan holda uning konsentratsiyasini aniqlash uchun jadval yoki 
grafikdan foydalinadi.