Oʻzbеkiston rеspublikasi oliy va oʻrta maхsus ta’lim vazirligi toshkеnt arхitеktura va qurilish instituti
Reorientatorning izlanuvchanligi, ijodiy imkoniyatlari
Yüklə 5,01 Kb. Pdf görüntüsü
|
|
4.3.4. Reorientatorning izlanuvchanligi, ijodiy imkoniyatlari, innovatsiyaga nisbatan munosabati Reorientatsiya (qayta kasbga yoʻllash) gumanistik psixologiya tamoyillarini turmushga tatbiq etishga zarur shart – sharoit yaratadi. inson omilini qadrlashga, butun imkoniyatlarini roʻyobga chiqarishga, ezgu niyat, orzu havas, istak – xohish ushalishga negiz vujudga keltiradi. Koʻp profilli kasb – hunar egalari safini kengaytirishga xizmat qiladi, komillikka intilish tuygʻusini jonlantiradi, zarur bilimlar, malakalar bilan qurollantirishga turtki beradi. Reorientatsiya inson imkoniyatini qaytatdan sinashning manbai hisoblanib, oʻzini oʻzi kashf qilishi, oʻzini – oʻzi boshqarishi, oʻzini oʻzi tashkillashtirish, oʻzini–oʻzi baholash, oʻzini–oʻzi refleksiyalash, oʻzini–oʻzi identifikatsiyalash kabi shaxs fazilatlarini roʻyobga chiqarishga xizmat qiladi. Maktab oʻquvchilarining mayllari, havaslari, intilishlari, xohishlari, motivlari, ezgu-niyatlari xususan kasb-korga boʻlgan qiziqishlari, motivlari, ehtiyojlari tugʻilishi psixologiya fanining shaxs muammosi bilan uzviy bogʻliqdir. Shaxs psixologiyasini oʻrganish oʻquvchilarni kasb tanlashga 244 yoʻllash demakdir. Oʻquvchilarning idividual tipologik xususiyatlari, yoshi va jinsini hisobga olgan holda ularning har birini oqilona kasbga yoʻllash shaxs psixologiyasining muhim vazifalaridan biridir. Bozor iqtisodiyotiga asoslangan jamiyat qurish toʻgʻrisidagi hujjatlarda oʻquvchilarni (oʻz imkoniyatlarini oʻzi baholashorqali) mustaqil kasb tanlashga oʻrgatish juda muhim va zarur vazifa ekanligi ta’kidlanadi. Shunga koʻra psixolog olimlar, metodistlar, tashxis Markazi xodimlari keng jamoatchilik bilan birgalikda kasbga doir bilimlarni keng tashviqot qilishlari, kasb-kor tanlashga oid yoʻl-yoʻriqlar va metodlar ishlab chiqishlari, kasb tanlash maslahatlari rasmiy shaxobchalari kengaytirilishi, professiogramma, professiografiya, psixogrammalar koʻlami orttirilishi lozim. Kasb tanlash faoliyatini oqilona tashkil etish uchun mamlakatimiz qaysi soha mutaxassislariga muhtojligini nazarda tutish va shunga yarasha maktab oʻquvchilarini ularning mayli, intilishi, qiziqishi, imkoniyati, aqliy va jismoniy qobiliyatlariga qarab, hamda u yoki bu kasbga yaroqliligini aniqlab, soʻngra kasbga yoʻllash kerak.Bundan tashqari, malakali psixologlar va pedagoglar (shu jumladan mahalla tarbiyachisi), murabbiylar, muhandislar va texniklar har bir kasb-hunarning oʻziga xos tomonlari haqida malakaviy maslahatlar tashkil qilishadi. Lekin, yoshlarning kasb-hunar tanlashi asosan oʻrta maktabdan boshlanadi, shunga koʻra oʻquvchilar kichik jamoasi bilan psixologlar oldida turli yoshdagi, jinsdagi maktab oʻquvchilarini kasbga qiziqtirish, mehnat qobiliyatlarini rivojlantirish, ichki imkoniyatlarini ishga solish (oʻzini-oʻzi namoyon etish) kabi muhim vazifa turibdi. Psixologlar, bundan tashqari, oʻquvchilarning aql idroki, qobiliyatlarini hamda muayyan kasbga yaroqlilik darajasini aniqlash metodlari, usullari, texnologiyasi, shakllari, mezonlari va tarkibiy qismlarini ishlab chiqishlari, shuningdek, bu sohada ilmiy - tadqiqot ishlari olib borishlari zarur. Ilk oʻspirinlar va katta oʻsmirlarning kasb tanlashi katta hayotiy ahamiyatga ega boʻlgan ham shaxsiy, ham ijtimoiy muammo boʻlganligidan bu jarayonda ota- onalar, jamoatchilik va turli kasb ustalari ham faol qatnashishlari kerak, chunki yoshlar koʻp hollarda kattalarning maslahatlari va tavisyalarini hisobga olgan holda qat’iy bir fikrga, qarorga kelishlari mumkin. Shuni ham aytib oʻtish oʻrinliki, 245 maktab oʻquvchilari kasb tanlash borasidagi oʻz qarorlarini, koʻpincha, har tomonlama dalillab bera olmaydilar, biroq ularning koʻpchiligi bu masalaga ongli ravishda yondashishga intiladilar. Maktab kasb-hunarga yoʻnaltiruvchi mutaxassisining asosiy vazifasi oʻquvchilarni kasb-hunarga yoʻnaltirishni ta’minlovchi barcha ma’lumotlar bankini yaratishdan iborat. Bu maqsadda kasb- hunarga yoʻnaltiruvchi mutaxassis tuman (shahar) tashxis Markazidan olgan kasbiy axborotlar, kasblar roʻyxati, tasnifi, hududiy kasblar roʻyxati, kasblarga boʻlgan ehtiyoj va boshqa kasbiy tashxis metodikalari, tavsiya va yoʻriqnomalardan foydalaniladi. Maktab kasb-hunarga yoʻnaltiruvchi mutaxassisi tomonidan oʻquvchilarning kasbiy qiziqishlarini rivojlantirish, kasblar haqidagi ma’lumotlarni toʻliqroq anglab etishi shuningdek, ularning kasb tanlashdagi reallikni vujudga keltirish maqsadida maktabda ilgʻor kasb egalari, kasb faxriylari, kasb sulolalari bilan uchrashuvlar, davra suhbatlari, kechalar va ma’ruzalar tashkil etilsa maqsadga muvofiq boʻladi. Ushbu tadbirlar oʻquvchining shu kasbga boʻlgan qiziqishini yanada qat’iylashishini vujudga keltiradi. Yüklə 5,01 Kb. Dostları ilə paylaş:
|