GLOSSARIY Affekt (
latincha affectus – ruhiy hayajonlanish, qiziqish) qisqa muddatda
va shiddat bilan sodir bo‘ladigan hissiy, hayajonli jarayon: hulq-atvor, hatti-
harakat ustidan nazoratning susayishi tufayli ro‘y beradigan kuchli his-tuyg‘u
(g‘azablanish, qo‘rqish, nafratlanish, shodlanish). Mutaxassislar normal va
patologik affektlar borligini, shuningdek, affektiv reaksiyalarga ozroq yoki
ko‘proq moyil bo‘ladigan shaxslar ham bo‘lishini ta’kidlashadi. O‘zida affektiv
reaksiyaga nisbatan hislarga erk bermaslik insondagi normal psixik holat
hisoblanadi. Affektlar ta’siriga beriluvchi kishilar odatda olomon orasida
sarosimalik uyg‘otishga moyil bo‘ladilar.
Anglash – psixik mazmunni ongsizlikdan aktiv belgi shakliga
ko‘chirishdan iboart psixik jarayoni bo‘lib, bu mazmunni boshqa kishilarga
etkazib berish imkonini beradi. Anglamoq o‘ziga xabar bermoq, o‘z tajribasi
hisiyoti, ehtiyoji, qiziqishi va b. to‘g‘risida o‘ziga tushuntirish demakdir.
Anglash demak nimadir to‘g‘risida o‘z-o‘ziga hisob berishdir. Sub’ektiv holda u
yoki bu vaziyat, kechinma va boshqalarni aniq-ravshan va nazorat qilinadigan
in’ikosidir.
Amaliy psixologiya – ijtimoiy amaliyotning turli sohalaridagi amaliy
vazifalarni hal qilishda foydalaniladigan amaliy bilimlar va texnologiyalar
majmuasidir. Amaliy psixologiyaning muhim xususiyati shundaki, u yoki bu
vazifalar ularning manfaatlari uchun hal etilayotgan iste’molchi yoki
buyurtmachini hamisha ko‘rsatish mumkin.
Aql – insonning ma’naviy va ruhiy faoliyatida barcha oliy narsalar
xodiaslarni qanday bo‘lsa, aynan shunday xolda bilish qobiliyati, mavxum
fikrlash va tushunchalar yaratish xususiyati.
Ahloq - ijtimoiy ong shakllaridan biridir. Kishilarning tarixan tarkib
topgan hulq – atvori, yurish – turish, ijtimoiy va shaxsiy xayotga o‘zaro,
shuningdek jamiyatga bo‘lgan munosabatlarini tartibga solib turuvchi
barqarormuayyan norma va qoidalar yig‘indisi.
