O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim V azirligi

Ikkinchi holatda klassifikatorlarni mashinaning xotirasida, ma’lumotlar bankining mashina manbalarida lug’at jamg’armasi yoki shartli-doimiy axborot sifatida saqlanishi ko’zda tutiladi. Bir qator muassasalarda, masalan, O’zbekiston makroiqtisodiyoti va statistika vazirligida ba’zi bir umumdavlat klassifikatorlarini EHMga avtomatlashtirilgan kiritilishi ta’minlangan.
Kodlarning oldiga bir qator talablar qo’yiladi, ular kodlashtirilishi kerak bo’lgan nomenklaturalarni qamrab olishlari, bitta iqtisodiy obyektning ichidagi turli xil (masalan, materiallar, bo’linmalarning kodlari buxgalteriya hisobi va moddiy-texnik ta’minot) vazifalari uchun yagona bo’lishi, erkin raqamlar raxirasiga ega bo’lishi (ammo ortiqcha emas, chunki bu kodning belgililigi oshib ketishiga olib kelishi mumkin), kodli belgilanishning eng kichik lohixalashtirilishi kerak.
Ushbu nomenklatura kodlarning belgililigi barcha jihatlar (pozisiyalar) orqali bir xil bo’ladi. Ba’zida asosiy kodga tayyor orqali nazorat razryadi qo’shiladi, u iqtisodchi tomonidan koda qanday raqam xato qo’yilganda yoki raqamlarning o’rinlari almashtirib qo’yilganda mashina tomonidan xatoning avtomatik topilishini ta’minlaydi. Amaliyotda ko’rinadiki, bu kodlashtirishda eng ko’p yo’l qo’yiladigan xatolardandir. Shuning uchun masalan, bank axborotini ishlab chiqishda nazorat razryadi mijoz shaxsiy hisobning raqamiga va bank filiali raqamiga ega bo’ladi.
Kodlarni belgilashda axborotlarni guruhlarga ajratilishini ta’minlash, barcha guruhlovchi alomatlar bo’yicha yakunlarni chiqarish va ularni yig’ma jadvallarda bosib chiqarishdan iborat bo’ladi. Ular ishlab chiqarishning axborotlarni qidirish, saqlash, tanlab olishkabi tadbirlarni bajarishda keng qo’llaniladi, ularni aloqa kanallar bo’yicha uzatishda vaqtni ancha qisqartiradi.
Axborotlarni kodlashtirish va bugungi kundagi ahamiyati. Axborotlarni kodlashtirish belgilangan tizim-kodlarni qurishning belgilovchi qoidalari majmuasi bo’yicha o’tkaziladi. Hozirgi vaqtda iqtisodiy axborotlarni kodlashtirishning bir necha tizimlari qo’llaniladi, ular orasida quyidagilar keng tarqalgan: tartibli, seriyali, pozisiyali va kombinasiyalashtirilgan. Kodlashtirish tizimini tanlash bir qator omillarga bog’liq, ular orasida nomenklaturadagi ajratilgan alomatlarning miqdori, har bir alomatdagi pozisiyalarning soni, nomenklaturaning barqarorlik darajasi asosiylardan bo’ladi.
Kodlashtirish tizimini tanlash bir qator omillarga bog’liq, ular orasida nomenklaturadagi ajratilgan alomatlarning miqdori, har bir alomatdagi pozisiyalarning soni, nomenklaturaning barqarorlik darajasi asosiylaridan bo’ladi.