O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim

18.2-jadval
Jahondagi ayrim davlatlar tashqi qarzining YaIMga nisbatan dinamikasi, foizda¹

Davlatlar	2007	2008	2011	2013	2015	2016	2018
O‘zbekiston	17	13	18	11	11	11	33
Rossiya	36	37	28	25	25	36	47,1
Qozog‘iston	92	102	85	68	58	26,1	94
AQSh	89	90	100	110	98	98	104,1
Ukraina	60	64	77	96,5	96,5	127	63
Qirg‘iziston	83	81	58	81	54,1	54,1	47,4

Yuqoridagi ma’lumotlardan ko‘rinib turibdiki, keyingi yillar mobaynida xususan, AQSh va ayrim Mustaqil davlatlar hamdo‘stligi davlatlari (Qirg‘izistondan tashqari) tashqi qarzlarining yalpi ichki mahsulotlariga nisbatan salmog‘i ortib borgan. Xususan, 2018 yilda AQSh tashqi qarzlarining yalpi ichki mahsulotga nisbatan salmog‘i qariyb 104,1% ni tashkil qilgan. Bu ko‘rsatkich Rossiyada 47,1%ni, Qozog‘istonda 94%ni, Ukrainada 63%ni tashkil etgan. Qirg‘izistonda 47,4% ni tashkil qilgan. Bu borada O‘zbekiston Respublikasida amalga oshirilgan iqtisodiy siyosat natijasida tashqi qarzlarning yalpi ichki mahsulotdagi salmog‘i 2007 yildagi 17% dan 2016 yilgacha bo‘lgan davrda 11% ga qadar qisqargan bo‘lsa, mamlakuatimizga kirib kelayotgan xorijiy investitsiyalar hajmining ortishi hisobiga bu ko‘rsatkich 2018 yilda 33 foizni tashkil etdi.

¹ https://ru.wikipedia.org/wiki/Список_стран_по_внешнему_долгу
Hozirda ko‘plab mutaxassis va ekspertlar tomonidan jahon moliyaviy inqirozining global tus olishi va iqtisodiy inqiroz jarayonlarining kuchayishi iqtisodiy pasayishni, investitsiyaviy faollik ko‘lami cheklanib borishini, talab va xalqaro savdo hajmining kamayishi hamda jahonning ko‘plab mamlakatlariga ta’sir ko‘rsatadigan jiddiy ijtimoiy talofotlar sodir bo‘lishi mumkinligi e’tirof etilmoqda. Xususan, jahon yalpi ichki mahsulotining pasayishi, bevosita xorijiy investitsiyalar ko‘lamining yanada pasayishining kuzatilishi hamda xalqaro savdo hajmi qariyb 15% ga pasayishi ehtimol qilinmoqda. Bu holat esa ishsizlik darajasining ortishi bilan bog‘liq jiddiy ijtimoiy muammolarni keltirib chiqarishi mumkin (18.3-jadval).