O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim

haqidagi
bosh bitim (GATT) tartibga soladi. U 1948 yilda tashkil 
etilgan. Dastlab unga 23 ta davlat a’zo edi. 1949 yildan 1995 yilgacha GAAT 
dunyodagi savdo 
qoidalarini
joriy etuvchi, siyosiy savdoni tashkil etuvchi va unga 
a’zo mamlakatlar o‘rtasidagi munosabatlarni boshqarib turuvchi yagona xalqaro
targ‘ibot organi 
hisoblanadi
. 
GAATning asosiy faoliyat shakli esa raund deb nomlanuvchi 
konsultatsiyalar berish, o‘zaro suhbatlar o‘tkazish yo‘nalishidir. GAAT faoliyat 
boshlagandan buyon sakkizta raundni o‘tadi. Shulardan eng so‘nggisi 1986 yilda 
amalga oshirilgan Urugvay raundidir.
1995 yilda GAAT tarkibida Marakko shartnomasiga ko‘ra Jahon savdo 
tashkiloti (JST) tashkil etildi. Unga 131 mamlakat a’zo bo‘ldi. 

---

188 
JSTning asosiy funksiyalari: 

ko‘ptaraflama savdo bitimlari bajarilishi tartiblarini nazoratga olish; 

savdo borasidagi kelishmovchiliklarga barham berish; 

xalqaro savdo va savdo siyosati taraqqiyoti nazoratini olib borish; 

maqsadga texnik yondoshish va mutaxassislar o‘kuvini tashkil etish; 

savdo siyosati masalalarida boshqa xalqaro tashkilotlar bilan 
hamkorlik
o‘rnatish; 
Manzili: Jeneva sh. Shvesariya. 
1964 yilda BMTning savdo va taraqqiyot bo‘yicha konferensiyasi bo‘ldi va 
YUNKTAD tashkil etildi. 
Uning asosiy funksiyalariga 
quyidagilar
kiradi:

rivojlangan mamlakatlarning iqtisodiy integratsiyalashuviga kirishishi 
va mamlakatlarning xalqaro savdo tizimiga kirishuviga ko‘maklashish; 

rivojlangan mamlakatlarda savdoga chiqariladigan mahsulot turlarini 
qoniqarli
ekanini tasdiqlash va xalqaro savdo faoliyatini rivojlantirish; 

globallashuv va taraqqiyot, xalqaro savdo, investesiya va xizmat 
ko‘rsatuv muammolari bo‘yicha ko‘p yoqlama suhbatlar o‘tkazish. 
Manzili: Jeneva sh. Shvesariya 
Xalqaro mehnat tashkiloti (XMT). XMT 1919 yilda tashkil etilgan bo‘lib, 
unga 171 mamlakat a’zo sanaladi. 
Asosiy faoliyati: 

ish bilan ta’minlash va aholi turmush darajasini oshirish uchun milliy 
dasturlar ishlab chiqish; 

bilim olish va kasbiy tayyorgarlik uchun zarur sharoitlarni yaratish; 

mehnat, sog‘liqni saqlash va turmushdagi sharoitlarni yaxshilash; 

jamoalarda kelishilgan 
huquqiy
munosabatlar va menejment va mehnat 
o‘rtasidagi 
hamkorlikka
e’tirof etish. 
Manzili: Jeneva sh. Shvesariya. 
Iqtisodiy va ijtimoiy Sovet (EKOSOS). EKOSOS a’zolari BMT a’zolariga 
tarkib topgan 54 ta mamlakat. 
EKASOS faoliyati 
quyidagi
uchta asosiy funksiyada o‘z aksini topadi: 

davlatlar o‘rtasida xalqaro iqtisodiy va ijtimoiy muammolardir, 
qayta
ishlashga yo‘naltirilgan siyosiy liniyalar uchun muzokara va forumlar 
tashkil etish; 

BMT ning iqtisodiy va ijtimoiy masalalari, shuningdek, BMTning 
ixtisoslashgan idoralari masalalarini muvofiqlashtirib borish; 

xalqaro 
hamkorlikka
va umumiy 
hamda
maxsus iqtisodiy va ijtimoiy 
taraqqiyotga malakali tadqiqotlarni tayyorlash. 
Sanoat taraqqiyoti bo‘yicha Milliy