O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta'lim vazirligi bm. Umarov

,$AHS-MUNOZARA« METODI

„Bahs-munozara" metodi — biror mavzu bo'yicha ta'lim oluv- chilar bilan o'zaro bahs, fikr almashinuv tarzida o'tkaziladigan o'qi- tish metodidir.

Har qanday mavzu va muammolar mavjud bilimlar va tajribalar asosida muhokama qilinishi nazarda tutilgan holda ushbu metod qo'llaniladi. Bahs-munozarani boshqarib borish vazifasini ta'lim oluvchilarning biriga topshirishi yoki ta'lim beruvchining o'zi olib borishi mumkin. Bahs-munozarani erkin holatda olib borish va har bir ta'lim oluvchini munozaraga jalb etishga harakat qilish lozim. Ushbu metod olib borilayotganda ta'lim oluvchilar orasida paydo bo'ladigan nizolarni darhol bartaraf etishga harakat qilish kerak.

„Bahs-munozara"metodini o'tkazishda quyidagi qoidalarga amal qilish kerak:

• barcha ta'lim oluvchilar ishtirok etishi uchun imkoniyat yaratish;

• „o'ng qo'l" qoidasi (qoiini ko'tarib, ruhsat olgandan so'ng so'zlash)ga rioya qilish;

  
  

• fikr-g'oyalarni tinglash madaniyati;

  
  

• bildirilgan fikr-g'oyalarning takrorlanmasligi;

  
  

• bir-birlariga o'zaro hurmat.

  
  

6. Muammoli savol tashlanadi

   
   

7. Turli fikrlar tinglanadi

   
   

8. Fikr-g'oyalar to'planadi

   
   

9. 1
   

10. Tahlil qilinadi
    

11. Aniq va maqbul yechimni topish

    
    

10. 
    
    rasm. „Bahs-munozara" metodini o'tkazish tuzilmasi
    

6. „Bahs-munozara" metodining bosqichlari quyidagilardan iborat:

   
   

1. Ta'lim beruvchi munozara mavzusini tanlaydi va shunga doir savollar ishlab chiqadi.

   
   

2. Ta'lim beruvchi ta'lim oluvchilarga muammo bo'yicha savol beradi va ulami munozaraga taklif etadi.

   
   

3. Ta'lim beruvchi berilgan savolga bildirilgan javoblarni, ya'ni turli g'oya va fikrlarni yozib boradi yoki bu vazifani bajarish uchun ta'lim oluvchilardan birini kotib etib tayinlaydi. Bu bosqichda ta'lim beruvchi ta'lim oluvchilarga o'z fikrlarini erkin bildirishlariga sharoit yaratib beradi.

   
   

4. Ta'lim beruvchi ta'lim oluvchilar bilan birgalikda bildirilgan fikr va g'oyalarni guruhlarga ajratadi, umumlashtiradi va tahlil qiladi.

   
   

5. Tahlil natijasida qo'yilgan muammoning eng maqbul echimi tanlanadi.

   
   

6. 
   
   ,Jiahs-munozara " metodining afzalliklari:
   

• ta'lim oluvchilarni mustaqil fikrlashga undaydi;

  
  

• ta'lim oluvchilar o'z fikrining to'g'riligini isbotlashga harakat qilishiga imkoniyat yaratiladi;

  
  

• ta'lim oluvchilarda tinglash va tahlil qilish qobiliyatining rivojlanishiga yordam beradi.

  
  

6. „Bahs-munozara" metodining kamchiliklari:

   
   

• ta'lim beruvchidan yuksak boshqarish mahoratini talab etadi;

  
  

• ta'lim oluvchilarning bilim darajasiga mos va qiziqarli bo'lgan mavzu tanlash talab etiladi.

  
  

6. 
   
   ,MUAMMOLI VAZIYAT METODI
   
7. 
   
   Muammoli vaziyat" metodi — ta'lim oluvchilarda muammoli vaziyatlaming sabab va oqibatlarini tahlil qilish hamda ularning echimini topish bo'yicha ko'nikmalarini shakllantirishga qaratilgan metoddir.
   
8. 
   
   ,Muammoli vaziyat" metodi uchun tanlangan muammoning murakkabligi ta'lim oluvchilarning bilim darajalariga mos kelishi kerak. Ular qo'yilgan muammoning echimini topishga qodir bo'lishlari kerak, aks holda echimni topa olmagach, ta'lim oluvchilarning qiziqishlari so'nishiga, o'zlariga bo'lgan ishonchlarining yo'qolishiga olib keladi.
   

9. „Muammoli vaziyat" metodi qo'llanilganda ta'lim oluvchilar mustaqil fikr yuritishni, muammoning sabab va oqibatlarini tahlil qilishni, uning echimini topishni o'rganadilar.

   
   

10. Muammoli vaziyat tavsifini keltirish

    
    

11. Guruhlarga bo'lish

    
    

12. Guruhlaming muammoli vaziyatning

    
    kelib chiqish sabablarini aniqlash
    

13. Guruhlaming muammoli vaziyatning

    
    oqibatlari to'g'risida fikr yuritish
    

14. Guruhlarning muammoli vaziyatning

    
    yechimini ishlab chiqishi
    

15. To'g'ri yechimlami tanlash

    
    

10. 
    
    rasm. „ Muammoli vaziyat" metodini o'tkazish tartibi
    

6. „ Muammoli vaziyat" metodining bosqichlari quyidagilardan iborat:

   
   

1. Ta'lim beruvchi mavzu bo'yicha muammoli vaziyatni tanlaydi, maqsad va vazifalarni aniqlaydi. Ta'lim beruvchi ta'lim oluvchilarga muammoni bayon qiladi.

   
   

2. Ta'lim beruvchi ta'lim oluvchilarni topshiriqning maqsad, vazifalari va shartlari bilan tanishtiradi.

   
   

3. Ta'lim beruvchi ta'lim oluvchilarni kichik guruhlarga ajratadi.

   
   

4. Kichik guruhlar berilgan muammoli vaziyatni o'rganadilar. Muammoning kelib chiqish sabablarini aniqlaydilar va har bir guruh taqdimot qiladi. Barcha taqdimotdan so'ng bir xil fikrlar jamlanadi.

   
   

5. Bu bosqichda berilgan vaqt mobaynida muammoning oqibatlari to'g'risida fikr-mulohazalarini taqdimot qiladilar. Taqdimotdan so'ng bir xil fikrlar jamlanadi.

   
   

6. Muammoni echishning turli imkoniyatlarini muhokama qiladilar, ularni tahlil qiladilar. Muammoli vaziyatni echish yo'llarini ishlab chiqadilar.

   
   

7. Kichik guruhlar muammoli vaziyatning echimi bo'yicha taqdimot qiladilar va o'z variantlarini taklif etadilar.

   
   

8. Barcha taqdimotdan so'ng bir xil echimlar jamlanadi. Guruh ta'lim beruvchi bilan birgalikda muammoli vaziyatni echish yo'llarining eng maqbul variantlarini tanlab oladi.

   
   

6. „Muammoli vaziyat" metodining afzalliklari:

   
   

• ta'lim oluvchilarda mustaqil fikrlash qobiliyatlarini shakllantiradi;

  
  

• ta'lim oluvchilar muammoning sabab, oqibat va echimlarini topishni o'rganadilar;

  
  

• ta'lim oluvchilarning bilim va qobiliyatlarini baholash uchun yaxshi imkoniyat yaratiladi;

  
  

• ta'lim oluvchilar fikr va natijalarni tahlil qilishni o'rganadilar.

  
  

• Muammoli vaziyat" metodining kamchiliklari:

  
  

• ta'lim oluvchilarda yuqori motivasiya talab etiladi;

  
  

• qo'yilgan muammo ta'lim oluvchilarning bilim darajasiga mos kelishi kerak;

  
  

• ko'p vaqt talab etiladi.

  
  

6. 
   
   
   , LOYIHA" METODl
   
   
7.