Sharq allomalari ilmiy merosi faning asosiy qismi Muso al-Xorazmiy, Abu Abdullox al-Xorazmiylarning hayoti va faoliyati Muso Xorazmiyning dunyo faniga katta hissa qo‘shishi. “Al – kitob al-muxtasar fi xisob al-jabr va al- muqobala” nomli risolasida “Algebra” so‘ziga asos solinishi. Xorazmiyning “Ziji” astronomiyaning rivojla- nishiga turtki bo‘lishi. Bog‘doddagi xalifa al-Ma'mun saroyida Xorazmiy ijodi. Muso al-Xorazmiy “Bayt-ul Xikma”ning ilmiy mudiri. Muso Xorazmiyning 20 dan ortiq asar yaratishi. Uning algyebrik risolasini XII asrda Ispaniyada lotin tiliga o‘girilishi, Muso al-Xorazmiyning eng yirik astronomik asari – “Zij” dir. Ushbu asarning ahamiyati. Muso al-Xorazmiyning xizmatlarini jahon afkor ommasi tomonidan e'tirof etilishi.
Abu Abdullox Xorazmiyning Somoniylar podshosi Nuh II ning vaziri Abul Xasan al-Utbiy xuzurida kotib bo‘lib ishlashi. “Mafotix al-Ulum ” (Ilmlar kalitlari) asari Abu Abdullox Xorazmiyning shoh asari. Ushbu asarda “Arab ilmlari”ning tavsifi. Fiqh. Kalom. Grammatika.Tarix. She'riyat va aruz. “Mafotix al-Ulum” asarida an'anaviy bo‘lmagan, ya'ni “Arab bo‘lmagan” ilmlarga tavsif. Falsafa. Mantiq. Tibb. Arifmyetika. Xandasa. Ilm un-nujum. Musiqa. Myexanika. Kimyo. Abu Abdullox al-Xorazmiy.
Ahmad al-Farg‘oniy va Axmad al-Marvaziyning hayoti va faoliyati Abul Abbos Ahmad ibn Muhammad ibn Kasir al-Farg‘oniy O‘rta Osiyolik mashhur mutafakkir allomadir.
Al-Farg‘oniyning Marvda ijod qilishi. Al-Farg‘oniyning Bog‘doddagi faoliyati. Al-Farg‘oniyning rasadxonada kuzatishlar olib borishi. Al-Farg‘oniy tomonidan 861-yilda Nil daryosi suvining satxini o‘lchovchi nilomyetrni yasashi.
Al-Farg‘oniyning “Samoviy xarakatlar va umumiy ilmi nujum kitobi” asari va uning XII asrdayoq yevropada lotin tiliga tarjima qilinishi. “Alfraganus”nomi bilan uning asarlarini yevropada chop etilishi va Univyersityetlarda asosiy qo‘llanma sifatida o‘qitilishi. Al-Farg‘oniy o‘rta asrlarda tabiiy – ilmiy bilimlarning rivojiga ulkan hissa qo‘shgan alloma. 1998 yilda O‘zbyekiston Ryespublikasi Pryezidyentining farmoni bilan allomaning 1200 yillik tavallud sanasining nishonlanishi.
Axmad al-Marvaziy (taxminan 780-880 yy.)ning Bog‘dod ilmiy maktabida tutgan o‘rni. “Xabash al-Hosib (Xabash xisobchi)” Ahmad al-Marvaziyning “Ziji” va uning ahamiyati. Al-Marvaziy xalifa al-Ma'mun davrida olib borilgan tajriba va ilmiy tadqiqotlarning faol ishtirokchisi. Al-Marvaziyning 20 ga yaqin asarlar yaratishi va uning fan tarixidagi o‘rni.
