O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Buxoro davlat universiteti

4.1-jadval 
Iste’molchilarning mamlakatlarning jahon ixtisoslashuvi haqidagi 
tasavvurlari
1
 
Davlat 
Mamlakatning ixtisoslashuvi haqida 
tushuncha 
Braziliya, Kolumbiya Kofe 
Buyuk Britaniya 
Djin 
Germaniya 
Avtomobil, pivo, ro`zg`or texnikasi 
Gollandiya 
Tirik gullar, pishloq 
Hindiston, Shri-
Lanka 
Choy 
Eron 
Gilam 
Italiya 
Poyafzal, kiyim-kechak, sport avto 
Norvegiya 
Baliq mahsulotlari 
Rossiya 
Aroq, ikra, po`stin, o`qotar qurollar, 
samolyotlar, tanklar 
AQSH 
Djinsi, avtomobillar, kompyuterlar, programma 
mahsulotlari, salqin ichimliklar, fast fudlar, 
sigaretlar, samolyotlar 
Finlandiya 
Mobil telefonlar, sut mahsulotlari, go`sht 
mahsulotlari 
Fransiya 
Porfyumeriya, kosmetika, konyak, moda 
kiyimlari 
1
Чан В. Л. Стратегии выхода компаний на новые внешние рынки // Молодой ученый. 
2011. № 7.

---

93 
Chexiya 
Pivo, xrustal 
Shveysariya 
Bank, soat, pishloq, shokolad 
Shotlandiya 
Viski 
JAR 
Olmos 
Yaponiya 
Elektr jihozlari, avtomobillar 
Tovar nomini ishlab chiqishda quyidagi nomlash turlaridan 
foydalanish mumkin: 
1) ichki nomlash (xodimlar o’rtasida tanlov); 
2) ijodiy nom berish (autsorsing, brendlash yoki reklama agentligi 
ishlaydi); 
3) tadqiqotga nom berish (ijodiy fokus-guruhlar yoki maqsadli 
iste’molchilar bilan chuqur suhbatlar). 
Brendni ishlab chiqishda bir xil ahamiyatga ega bo’lgan 
nuqta uning qadoqlanishini yaratishdir. Tovar qadoqlash va uning 
nomi iste’molchilar bilan aloqa qilish chastotasi va tovar obrazini 
keng va aniq shakllantirish bo’yicha yetakchi ikkita xususiyatdir. 
GOST 17527-2003 ga binoan qadoqlash "mahsulotni shikastlanish va 
yo’qotishlardan, atrof muhitdan, ifloslanishdan himoya qiladigan, 
shuningdek mahsulotning aylanish jarayonini ta’minlaydigan vosita 
yoki vositalar to’plami" deb ta’riflanadi. U quyidagi funktsiyalarni 
bajarishga mo’ljallangan: 
- tovarlarni tashqi ta’sirlardan himoya qilish; 
- tovarlarning xavfsizligi; 
- saqlash qulayligi; 
- transportning ishlab chiqarish qobiliyati; 
- foydalanish qulayligi. 
XX asrda. qadoqlash, utilitar funktsiyalaridan tashqari, aloqa 
vositasi sifatida tobora ko’proq foydalanila boshlandi, ushbu "past" 
janrning ayrim misollari nafaqat raqobatdosh brendlardan ajralib 
turishning asosiy vositasi, balki sezilarli madaniy hodisaga aylandi. 
Avvalo, bu mashhur Coca-Cola yoki Absolut butilkalari. Tovar 
atributi sifatida qadoqlash nozik shaklga ega bo’lgan tovarlar uchun 
juda muhimdir: sharbatlar, sut mahsulotlari, alkogolsiz ichimliklar, 
pivo, alkogol, kofe, makaron, shokolad, shirinliklar, saqich, 
sigaretalar. 
Ko’pgina 
brendlar 
o’zlarining 
atributlarini 

---

94 
raqobatchilardan farqlashni kuchaytirish uchun asl nusxadagi 
qadoqlarni yaratadilar (4.3-rasm).