O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat univеrsitеti

 
Sensor sezgilar - 
(lot.sensus-sezgi, his) -sezgi a’zolariga tegishli bo‘lgan 
sezgilar. 

---

420 
Sensor buzilish
– sezgi a’zolari faoliyatining buzilishi. 
Sensorika
– sezgi va idrokning birgalikda umumlashtiruvchi tushuncha. 
Stress
(ing.stress-zo’riqish) – to’satdan va kuchli ta’ssurot natijasida hosil 
bo’ladigan ruhiy zo’riqish holati. 
Sangvinik
– (yunon.sanguis-qon) ruhan kuchli, faol, harakatchan, tez va 
yorqin qiyofali, hissiyoti o‘zgaruvchan, nutqi tez, ba’zan e’tiborsiz va 
shoshiluvchan bo‘lgan temperament turi.S. inson dilkash va mehribon bo’ladi. 
Sangvinik temperament - (
lot.sanguis-qon, temperamentum-qismlarning 
zaruriy nisbati)-shaxsning tez, kuchli lekin beqaror emotsional qo’zg’aluvchanligi 
va psixik jarayonlari bilan sifatlanadigan individual xususiyati. 
Temperament 
(mijoz) 
-
(lot.temperamentum-qorishma, 
aralashma)- 
individning psixik faoliyati (sur’ati, ritmi, psixik jarayon va holatlar jadalligi)dagi 
dinamik xususiyatlar jihatidan uning tavsifi. Asosiy komponentlari individning 
umumiy harakatchanligi, motorikasi (harakatlar ko’rinishi) va emotsionalligi. 
Taktil sezgilar-
teri sezgilarining biror narsaning badanga tekkanini, 
bosilganini, tebranishini aks ettirishdan iborat turi. 
Ta’m-
sezgi turi.(shirin, achchiq, chuchuk, tuzli). Analizatorlar til o’zagidagi 
nerv tugunlari hamda bosh miya po’stloq qismidagi T. markazidir. 
Tabiiy eksperiment 
(lot.experimenum-sinov, tajriba)- o‘yin, mehnat va 
o‘quv faoliyatini tekshiriluvchiga sezdirmasdan psixologik o‘rganish usuli. 
Tahlil
-tafakkur qilish usuli, bunda murakkab obyektlar qismlarga bo‘lib 
o‘rganiladi

Test 
(ing.test-tekshirmoq)- psixologik standart sinov. Bu sinov natijalariga 
ko‘ra sinalayotgan shaxsning to’liq yoki ayrim psixofiziologik xususiyatlari, 
shuningdek, bilim, malaka, ko‘nikmalari to‘g‘risida xulosa chiqariladi. 
Tasavvur
- oldin shakllangan manzaralar asosida tuzilgan obrazlarning psixik 
akslanish shakli. Tasavvur faqat insonga xos.T. sezgi va idrok bilan uzviy bog‘liq, 
lekin, ulardan farq qilib, ancha umumlashgan xarakterga egadir. 
Talant
-(yunon.talanton-qimmatbaho, qimmat narsa) qobiliyatlar, ayniqsa 
maxsus qobiliyatlar rivojlanishining yuqori darajasi. Talantli kishi ishga ijodiy 

---

421 
yondashadi. Muayyan faoliyatning muvaffaqiyatli va ijobiy ravishda bajarilishini 
ta’minlaydigan qobiliyat hamda iste’dodlar yig‘indisidan iborat, t. li kishilar, 
odatda, yuksak ijodiy, keng mazmunli, tanqidiy va mahsuldor aql egalari 
bo’ladilar.
Tafakkur-
inson aqliy faoliyatining yuksak shakli. Sezgi, idrok va tasavvurlar 
orqali bevosita bilib bo’lmaydigan narsalarni ongli ravishda aks etish mumkin. Fikr 
yuritish, o’ylash, jiddiy ravishda yangilikni qidirish va ochishga ijtimoiy jihatdan 
bog‘liq , aloqador psixik jarayon. Shuningdek, uning tahlili va sintezida voqelikni 
bevosita va umumlashtirib aks ettirish jarayonidir. Tafakkur amaliy faoliyat 
asosida hissiy bilishlardan paydo bo’ladi va hissiy bilish chegarasidan ancha
tashqariga chiqib ketadi. Intuitiv, ko‘rgazmali-obrazli, amaliy, so’zli-mantiqiy, 
ijodiy, nazariy tafakkur turlari mavjud. 
Tafakkur
- inson aqliy faoliyatining yuksak bosqichi. Sezgi, idrok, va 
tasavvurlar orqali bevosita bilib bo’lmaydigan narsa va hodisalar T. da ongli 
ravishda aks etadi.