O‘zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi buxoro davlat universitetining pedagogika instituti maktabgacha va boshlang‛ich ta’lim fakulteti

Topshiriq: 
Milliy tarbiya konsepsiyasi haqida buklet tayyorlash.
 
3-amaliy mashg‘ulot 
Mavzu: 
Boshlang’ich sinf o’quvchilarining dars va darsdan tashqari tarbiyaviy
faoliyatini rejalashtirish o’ziga xos xususiyatlari. 
Reja: 
1.
To’garaklar haqida tushuncha. 
2.
Tarbiyaviy tadbirlarni rejalashtirish. 
Аsоsiy dаrslik vа o‘quv qo‘llаnmаlаr 
1.
R.A.Mavlonova, Б.Нормуродова. Тарбиявий ишлар методикаси. O‘quv qo‘llanma. 
 
Toshkent, “Fan” 2008 y. 93-bet.
 
2.
R. Mavlonova, N.Rahmonqulova, B.Normurodova, K.Matnazarova Tarbiyaviy ishlar
metodikasi. Darslik. Toshkent, 2014 y.404-bet. 
3.
K.Xoshimov, S.Ochilov. O‘zbek pedagogikasi antologiyasi.O‘quv 
 
qo‘llanma.T:.O‘qituvchi 2010-yil.130-bet.
 
4.
R.A.Mavlonova, N.H.Vohidova, N.H.Raxmonqulova. Pedagogika nazariyasi 
 
va tarixi. Darslik T:. Fan va texnologiyalar. 2010-yil.23-bet. 
 
Dars ila tarbiya orasida bir oz farq bor bo‘lsa ham, ikkisi bir – biridan ayrilmaydurgan, 
birining vujudi biriga boylangan jon ila tan kabidir. (Abdulla Avloniy) 
O`quvchilarni har tomonlama yetuk, barkamol qilib tarbiyalash masalalarini 
muvaffaqiyatli hal etish, ularda faol hayotiy mavqeni shakllantirish, o`zlashtirish va bilim 
sifatini oshirish ko`p jihatdan kuni uzaytirilgan guruhlarning samarali ishlashiga bogiiqdir. 
Sinfdan va maktabdan tashqari tashkil qilingan ishlar o`quvchilar hayotidagi tarbiyaviy 
faoliyatni toidiradi. Ularning dunyoqarashi to’g’ri shakllanishiga, axloqiy kamol topishiga 
ko`maklashadi. Nazariy bilimlarning amaliyot ishlab chiqarishi bilan boo`lanishiga zamin 
yaratadi. 
Sinfdan va maktabdan tashqari ishlarga rahbarlik qiluvchi tashkilotchilarning vazifalari ham 
ko`p qirralidir. Ularga quyidagilar kiradi: 
1.
Darsdan tashqari tarbiyaviy ishlarni rejalashtirish va amalga oshirishni nazorat qilish. 
2.
o`quvchilarning sinfdan va maktabdan tashqari ko`p 
qirrali ishlarini o`quvchilar tashkilotlari va sinf faollari yordamida yo`lga qo`yish. 
3.
Sinfdan va maktabdan tashqari ishlar yo`nalishiga bevosita rahbarlik qilgan holda 
o`qituvchilar, sinf rahbarlari, ota-onalar, sinf faollariga uslubiy yordam ko`rsatish. 
4.
Umummaktab va maktablararo o`tkaziladigan eng muhim tarbiyaviy tadbirlarda 

---

94 
qatnashish. 
5.
O`quvchilarning bo`sh vaqtlarini tashkil qilishda tarbiya va madaniyat muassasalari 
hamda jamoatchilik kuchidan keng foydalanish. Bu borada direktor o`rinboosari faolligining 
uchta asosiy tomonini ko`rish mumkin: tashkilotchilik, uslubiy va ma'muriy. 
Bular ko`pincha o`zaro uzviy bog’langan holda namoyon boiadi. Ma'naviyat ishlari 
bo`yicha direktor o`rinbosarinig tashkilotchilik faoliyatiga quyidagi bir qator ishlami ham 
kiritish mumkin: a)tarbiyaviy ishlar sohasida erishgan yutuq va kamchiliklarni tahlil qilish; 
b)
tarbiyaviy ishlarning maqsad va vazifalarini aniqlash; 
c)
tarbiyaviy, ommaviy, siyosiy ishlami rejalashtirish va ulaming mazmunini, shakl va 
usullarini aniqlash; 
d)
sinfdan, maktabdan tashqari ishlami rejalashtirish, guruhlashtirish va ularning 
mazmunini, shakl va usullarini aniqlash, boshqaruvchi shaxslami aniqlash. 
O`quvchilarning sinfdan tashqari ishlari o`z mazmuniga ko`ra tafakkur faoliyati va munosabat 
vositasi hisoblanadi. Chunki sinfdan tashqari ishlarda olingan axborot idrok etiladi, qayta 
ishlanadi. Shu asosda yangi bilimlar hosil qilinadi. o`quvchilar maktabdan tashqari ishlarda 
qatnashib turli kishilar bilan muayyan munosabatga kirishadilar. Turli vaziyatga duch keladilar. 
Shuning uchun ham o`quvchilaming maktabdan tashqari faoliyatlari qanchalik xilma-xil bo`lsa, 
ularning munosabatlari doirasi shunchalik keng va ma'naviy o`sishi samarali boiadi. Maktabdan 
tashqaridagi tarbiyaviy ishlarda o`quvchilar jamoadagi ishlami o`rganadilar. Ijtimoiy mehnat 
quvonchini his qiladilar. Ishlab chiqarish mehnatiga qo`shiladilar. Jamoatchilik fikriga bo`ysu-
nishga, jamoa sharafi uchun kurashishga otlanadilar. Maktabdan tashqari faoliyatga quyidagilar 
kiradi: 
I.
Og‘zaki ish usullari: majlislar, yio`inlar, ma'ruzalar, kutubxonalar,
konferensiyalar, munozaralar, 
uchrashuvlar, 
gazetalar, 
radio 
va 
jurnallar. 
2. Amaliy ish olib borish usullari: turli joylarga sayyohatlar, sport musobaqalari, 
tabiatshunoslar to`garaklari, shanbaliklar, yangi kitoblar ko`rgazmalari. 
Tarbiyaviy ish pedagogdan butun qobiliyatlarni ishga solishni taqozo etadi. Sinf rahbarligi 
kursi bilan maktabdan va sinfdan tashqari tarbiyaviy ishlar metodikasi kursi bir-biriga boo`liq 
va uning davomiyligidir. 

---

95 
Yuqoridagi qayd etilgan topshiriqlarni bajarish jarayonida o`quvchilar turli qo`Hanmalar, 
asboblar, apparatlar, didaktik materiallardan foydalanishni o`rganadilar, o`z-o`zini tekshirish 
uchun turli ma'lumot va tayanch materiallarini jalb etish ko`nikmalarini egallaydilar. 
II.
Sinfdan va maktabdan tashqari ishni rejalashtirish bolalarning yosh
xususiyatlarini, maktabning joylashgan shart- sharoitlarini, ijodiy birlashmalar, ilmiy
markazlar bilan o`zaro aloqasi kabi ishlarni inobatga oladi. Direktor
o`rinbosarining faoliyati o`z ifodasini topadigan hujjatlar ro`yxati Xalq ta'limi
vazirligi tomonidan doimiy ravishda berib boriladi.