O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona politexnika instituti r. J. Tojiev, R. X. Mirsharipov
Minorali kranlarning metall konstruktsiyalari
Yüklə 8,76 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
11.2. Minorali kranlarning metall konstruktsiyalari
Yuk ko’tarish mashinalarining yuk ko’tarish, kranni harakatlantirish va boshqa mexanizmlari, yuritmalari, boshqarish sistemalari kabi barcha ish qismlari ularning metall konstruktsiyasiga o’rnatiladi. Yuk ko’tarish mashinalarini loyihalashda ularning metall konstruktsiyalariga pishiq, yengil bo’lishi, kranni remont qilish osonligi, konstruktiv shakllarini tayyorlash qulay bo’lishi, kranning uzoq ishlashini ta’minlash kabi talablar qo’yiladi. Bundan tashqari, metall konstruktsiyalarning tayyorlash tannarxi arzon bo’lishi, konstruktiv tuzilishi ko’chirib yurish uchun qulay bo’lishi lozim. Metall konstruktsiyalar prokatlar, turli fasonli shtamplangan profillardan tayyorlanadi. Engil va o’rta rejimda ishlovchi ko’prik hamda aylanma kranlar metall konstruktsiyasining asosiy elementlari St.3 markali po’latlardan tayyorlanadi. Og’ir va juda og’ir rejimda ishlaydigan kranlar metall konstruktsiyasi asosiy elementlarning massasini kamaytirish maqsadida ularni mustahkamlikka hisoblab, 10 XSND, 1 XGSND, 15 XGSND, 10 G2SD, 09 G2DT markali kam legirlangan po’latlardan tayyorlanmoqda. Bunday po’latning korroziyaga chidamliligi yuqori bo’lib, mustahkamligi oddiy St.3 po’latlarnikiga nisbatan 1,5 baravar ortiqdir. Ko’prik kranlarining to’shamalari to’siqlari, narvonlari, kabinalari kabi yordamchi elementlari St. 0 markali po’latdan tayyorlanadi. Metall konstruktsiya massasini kamaytirish maqsadida yengil metallarning qotishmalari (alyuminiy va magniy qotishmalari) keng qo’llanilmokda. Bunday qotishmalarning massasi kichik bo’lgan holda mexanik mustahkamligi, korroziyaga, past temperaturaga chidamliligi yuqori. Alyuminiy qotishmalarini metall konstruktsiyasining massasi 150 kran massasining 50...80 foizini tashkil etuvchi ko’prik kranlarda qo’llash maqsadga muvofiqdir. Ayniqsa, yuk ko’taruvchanligi kichik bo’lgan kranlarda (Q=5...10 t), ko’prigining uzunligi katta bo’lgan kranlarda yengil metall qotishmalarini qo’llash ma’qul bo’ldi. Bu esa kranlarning massasini kamaytirish bilan (50 % gacha) birga strelalarining qulochini 15...20 % ga uzaytirish, yuk ko’taruvchanligini 20...25 % oshirish imkonini beradi. Yengil metall qotishmalarini qo’llash kranlarning dinamik ish rejimlarini yaxshilaydi. Ammo alyuminiy qotishmalarining bo’ylama elastiklik moduli kichik (taxminan 7 10 MPa). Bu esa konstruktsiyaning siqilgan elementlarining ustuvorligini kamaytiradi va issiqlik ta’sirida deformatsiyalanishini orttiradi. Kranlarning metall konstruktsiyalari turli usullar bilan tayyorlanadi. Ma’lum hisoblar asosida konstruktsiya elementlarini tayyorlab, so’ngra ular bir-biriga biriktiriladi. Biriktirish-parchinlash, payvandlash va yelimlash usullari bilan bajariladi. Bu usullar ichida eng ko’p qo’llaniladigan payvandlash usulidir. Payvandlash qo’lda, yarim avtomatik usulda bajariladi. Yüklə 8,76 Mb. Dostları ilə paylaş:
|