O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi farg’ona politexnika instituti r. J. Tojiev, R. X. Mirsharipov
Yüklə 8,76 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 10.5. Ko’targichlar
|
10.7-rasm. Ikki kolodkali
to’xtatgich sxemasi. 1– pedal, 2 – to’xtatish yuki. 130 Barabanga o’ralayotgan po’lat arqonni tezligi v a yukni ko’tarish tezligiga v yu bog’liq holda quyidagicha aniqlanadi: v a = v yu u pol , m/s (10.9) Dvigatel quvvati N = S b v a / ( 1000 chip ) (10.10) bu yerda: chip = b red – chig’irning foydali ish koeffisienti, baraban va reduktorning FIK lari orqali topiladi. Olingan ma’lumotlar bo’yicha elektrodvigatel tanlanadi. Reduktor esa ish rejimi va uzatmalar soniga qarab tanlanadi. To’xtatgich to’xtatish momentiga qarab ehtiyot zahirasiga ( K T = 1,5; 1,75; 2,0) mos ravishda yengil, o’rta va og’ir rejimlar uchun quyidagicha aniqlanadi. M T = K T M d red. / u red . (10.11) 10.5. Ko’targichlar Ko’targichlar kurilishda binolarni pardozlash va ta’mirlash ishlarini olib borishda, sanoatning boshqa tarmoqlarida xom ashyo va qurilish materiallarini, odamlarni yuqoriga ko’tarishda ishlatiladi. Ko’targichlar mahkamlangan yo’naltiruvchi metall reykalarda tik va qiyaroq harakat qilib, unga joylashgan maydonchalar yoki kabinalar ichida yukni ko’taradi yoki tushiradi. Qurilish ko’targichlari bajaradigan vazifasiga qarab yuk va odam ko’taradigan ko’targichlarga, konstruktsiyasiga qarab esa machtali va shaxtali ko’targichlarga bo’linadi. Machtali yuk ko’targichlar. Ularni qurilayotgan binoning tashqarisiga o’rnatiladi. Ko’targich (10.8–rasm) quyidagi asosiy yig’ma qismlardan: tayanch ramasi 1, machta-yo’naltiruvchi bloklar 4, karetka 6, yuk maydonchasi 7, elektroreversiv chig’ir 3 va elektr qurilma 2 dan iborat. Yuk maydonchasi machtaga mahkamlangan yo’naltiruvchi reykalar bo’ylab ko’tariladi. Yuk maydonchasini ko’taruvchi elektroreversiv chig’ir arqoni yo’naltiruvchi bloklar 8 orqali va machta yuqorisidagi bloklardan o’tib barabanga o’raladi. Machtaning balandligi 10 metrdan ortiq bo’lganda u bino devoriga tayanch 5 lar orqali mahkamlanadi. Tayanch ramani yengil harakat qilishi va qo’lda siljitish uchun pnevmatik g’ildiraklar bilan jihozlanadi. Ko’targichlarni o’rnatganda ularni yuk platformalari derazalarning ochiq joylariga to’g’ri kelishi va asosi binoga perpendikulyar holatda bo’lishi kerak. 131 Yuk ko’tarish balandligi 17 m va undan ortiq bo’lganda, ko’targichlar baxtsiz hodisalarni oldini olish maqsadida chiquvchi maydoncha 10 bilan ta’minlanadi. Bu maydonchalar yukni siljitish uchun maxsus yuritma 9 bilan jihozlangan. Ko’targichlarga ma’lum bir balandlikdan keyin o’zini to’xtatish uchun maxsus moslama o’rnatiladi. Bundan tashqari po’lat arqonlar uzi- lib ketganda yoki ko’targich tushib ketishini oldini olish maqsadida avtomatik ushlagichlar o’rnatiladi. Kabinani erkin tushish yo’li ushlagichning boshlang’ich harakatidan 250 mm dan oshmasligi kerak. Kabina tushish yo’lini sekinlashish va butunlay to’xtashi ushlagichlar tezligi va turiga bog’liq. Ko’targichning ayrim konstruktsiyalarida ushlagichning yo’li 100 mm dan oshmaydi. Umumiy maqsadda ishlatiladigan machtali yuk ko’targichlar 0,3– 0,5 t yukni 16 qavatgacha ko’taradi va ular eshik yoki deraza o’rinlaridan yukni bino ichiga qabul qilib oladigan qilib o’rnatiladi. Qurilish amaliyotida baland binolar qurilishida 1,6 tonnagacha yukni ko’tara oladigan va 200 metr balandlikkacha olib chiqadigan ko’targichlar ishlatiladi. Po’lat arqonsiz ko’targichlar ham qurilishda keng qo’llaniladi. Ular bir yoki bir necha ustunli machtalardan iborat bo’lib, tishli po’lat reykalar tik holda machtaga mahkamlangan bo’ladi. Platformaga mahkamlangan tishli shesternya po’lat tishli reyka bo’ylab harakat qiladi. Yuk–passajir qurilish ko’targichlari . Baland binolarni qurishda yuk va odamlarni tashiydigan ko’targichlar ishlatiladi. Bu ko’targichlar 0,5–1,0 t. yukni 30 qavat (100 m) balandlikkacha olib chiqadi. Yuk– passajir ko’targichlarni liftlardan farqi shundan iboratki, liftda kabina shaxtaning ichki qismiga joylashgan bo’lsa, yuk-passajir ko’targichlarda kabina ko’targichning tashqi qismiga joylashgan bo’ladi. 132 Yuk-passajir ko’targichlar (10.9–rasm) machta 1, machtaning tepa qismiga o’rnatilgan yo’naltiruvchi blok 4, ko’taruvchi karetkalar o’rnatilgan kabina 5, blok 6 va strela 3 orqali o’tadigan po’lat arqonga osilgan muvozanatlovchi yuk 2 dan iborat. Yüklə 8,76 Mb. Dostları ilə paylaş:
|