O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi guliston davlat universiteti turdiqulov T

Seleksiya differensiali
deganda, umumiy podaning o‘rtacha ko‘rsatkichi 
bilan, poda safini qayta tiklash uchun tanlab olinadigan kattalik orasidagi 
farqlanish tushuniladi. Masalan, xo‘jalikning o‘rtacha sut sog‘imi 3000 kg bo‘lib, 
naslchilik guruhiga mahsuldorligi 4000 kg ega bo‘lgan sigirlar o‘tkazilishi 
belgilangan deylik, unda seleksiya differensiali 1000 kg (4000kg - 3000 kg) ga 
teng bo‘ladi. 
Podaning genotipik jihatdan xilma-xil bo‘lishi, hayvonlarni tanlash 
samaradorligiga katta ta‘sir ko‘rsatadi, ya‘ni podadagi sigirlarning irsiy 
xususiyatlari bir-biridan qanchalik katta farq qilsa, tanlash samaradorligi shuncha 
yuqori bo‘ladi. Bu ko‘rsatkich 
irsiylanish koeffisienti (h
2
)
deyilib, uning 
ko‘rsatkichi 0 dan 1 gacha bo‘lgan koeffisientda yoki foiz hisobida (0 dan 100 %) 
ifodalanadi va quyidagi formula bilan aniqlanadi: 
2
h
= 
2



yomon
yaxshi
yomon
yaxshi
M
M
D
D
Bu erda:
 
h
2
- irsiylanish koeffisienti, 

---

178 
D
yaxshi.
– podadagi sermahsul hayvonlardan olingan avlodlarining o‘rtacha 
ko‘rsatkichi 
D
yomon.
– podadagi mahsuldorligi past hayvonlardan olingan avlodlarining 
o‘rtacha ko‘rsatkichi 
M
yaxshi
- podadagi sermahsul hayvonlar (sigirlar) guruhining o‘rtacha 
ko‘rsatkichi; 
M
yomon
- podadagi mahsuldorligi past hayvonlar (sigirlar) guruhining 
o‘rtacha ko‘rsatkichi; 
Agar faqatgina bir jinsga mansub bo‘lgan hayvonlarning irsiy belgilari 
hisobga olinadigan bo‘lsa (sutining serqaymoqligi, sersutligi, tovuqlarning 
serpushtligi va h.k.), irsiylanish koeffisienti onasi bilan qizi o‘rtasidagi 
korrelyatsiya koeffisientining ikkilanishi tariqasida hisoblanadi, ya‘ni h
2 
= 2 n . 
Bir avlodda tanlash samaradorligini (