O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi guliston davlat universiteti turdiqulov T

Lizol 
Ekstsess 
Saxara
Serdechnik 
Step 
Vulkan 
Smeta
Buran 
Saga ■ Serdechnik 
Liman 
Sayga Sosna 
Radius 
Skabioza
Favor 
Buton 
Nabat 
Toporik 
Naslli buqa- 
 lar
 
Oila
boshi-
sigir
Siren II
 
 
78-rasm. Podaning genealogik struktura sxemasi
. 
8-7121 
4,14 

---

184 
Hayvonlarni urchitish va nasl olish jurnalidan oxirgi 10-15 yil davomida 
podani urchitish uchun foydalanilgan Xolmogor zotiga mansub buqalarning 
laqabini yozib olamiz va ularni genealogik jadvalning chap tomoniga pastdan 
yuqoriga qarab naslchilikda ishlatilish tartibiga ko‘ra yozib chiqamiz: birinchi 
gorizontal qatorga Toporik laqabli buqa avlodlari yoziladi, undan keyin Nabat, 
Buton, Favor va b. Oxirgi yuqori qatorga Lizol laqabli buqa yoziladi. 
Hayvonlarning ona tomonidan kelib chiqish shajarasini 3-4 qatordagi 
ajdodigacha ko‘zdan kechiriladi. Bunda Skobioza, Sayga va Sosna laqabli sigirlar 
Siren II sigirning qizi bo‘lib chiqadi. O‘z navbatida Sayganing ikkita qizi - Smeta 
va Sago, Skabiozaning - Saxara laqabli qizi bo‘lib, ular Siren II ga nevara bo‘ladi. 
Sayganing nevarasi Step, Siren II ning chevarasi hisoblanadi. Nomlari yuqorida 
qayd etilgan barcha sigirlar yagona - Siren II oilasiga taalluqlidir. 
Oila urugboshisi bo‘lgan Siren II ni jadvalning pastki ―Urugboshi - sigirlar‖ 
grafasida doiraga olinadi. Doiraning ichiga, ushbu sigirning asosiy mahsuldorlik 
ko‘rsatkichlari yozib qo‘yiladi. Siren II ning qizlari Sayga va Sosna, Liman laqabli 
buqadan kelib chiqqanligi sababli, ularni shu buqa qatorining to‘g‘risiga yozilib, 
aylanaga olib qo‘yiladi va bu aylanalar, ularning onasi hisoblangan Siren II ga 
to‘g‘ri chiziq bilan tutashtiriladi. Siren II ning qizi Skobioza Radius buqasidan 
kelib chiqqanligi sababli shu buqa to‘g‘risiga yozib, aylanaga olinadi va onasi 
Siren II ga to‘gri chiziq bilan birlashtiriladi. Sayganing ikkita qizi - Sago va Smeta, 
ota tomonidan kelib chiqishi bo‘yicha, tegishlicha, Buran va Vulkan buqalarining 
qarshisiga yoziladi va onasiga to‘gri chiziq bilan birlashtiriladi. Smetaning qizi 
Stepni, Serdechnik laqabli buqa qatoriga joylashtiriladi, Skobiozaning qizi Saxara 
esa Ekspress laqabli buqa qatoriga yoziladi. 
Shu podada nasl olish uchun foydalanilgan Serdechnik laqabli buqa Sosna 
laqabli sigir va Burandan kelib chiqqan. Uni kvadrat shaklida Buran qatoriga 
joylashtiramiz va uning onasi Sosna bilan to‘gri chiziqda birlashtiramiz. Shu tariqa 
genealogik sxemaga qolgan oilalar ham joylashtiriladi. Agar qizi va nevaralari 
mahsuldorligi bo‘yicha baholanmagan bo‘lsa aylanalar bo‘sh qoldiriladi. 

---

185 
Bunday sxemada o‘zaro yaqin qarindoshli urchitish holatlarini ham aniqlash 
mumkin. Masalan, agar onasi va qizi bitta gorizontal qatorda joylashgan bo‘lsa - 
bu ―otasi x qizi‖ tipidagi yaqin qarindoshli urchitish qo‘llanilganligini anglatadi.