Dorivor qoqi (gulqoqi, momaqaymoq)
—
Taraxacum officinales
. Bo’yi 15-60 sm
ga yetadigan ko‘p yillik, sut-shirali o‘t o‘simlik. Ildizi kam shoxlangan o‘qildiz.
Bargining hammasi ildizoldi to‘pbargdan tashkil topgan. Bargi oddiy, barg plastinkasi
lansetsimon, patsimon kesik bo‘lib, asos qismiga tomon torayib boradi. Barg
75
bo‘laklarining uchi barg asosiga qarab yo‘nalgan. Gulo‘qi tuksiz, ichi kovak,
silindrsimon, uzunligi 15—30 sm. Gullari savatchaga to‘plangan. Savatchaning o‘rama
barglari ikki qator joylashgan, gullarining hammasi tilsimon. Gultojisi 5 tishli,
tillarangli, otaligi 5 ta, onalik tuguni bir xonali, yuqoriga joylashgan. Mevasi —
uchmali pista. May-iyul oylaridan tortib to sovuq tushgunga qadar gullaydi.
Taraxacum officinales
keng tarqalgan bo’lib, Arktika va cho’l zo’nalaridan
tashqari hamma yerdagi nam joylarda, yo’l yoqalari, ariq bo’ylari, bog’larda,
o’tloqzorlarda, dalazorlarda o’sadi.
Taraxacum pseudoalpinum
o’simligi tarqalgan areal.
Tabiiy holda:
Kazakhstan, Kirgizstan, Tadzhikistan, Turkmenistan, Uzbekistan.
Ishni bajarish tartibi:
1.
Taraxacum Wigg
turkumi turlarini sistematik tahlil qiling.
2.
O’rganilgan Qoqi turkumi turlarini aniqlagich yordamida aniqlang.
3.
Aniqlagich yordamida aniqlagan turkum turlariga morfologik ta’rif bering.
4.
Turkum vakillarining geografik tarqalishini ko’rib chiqing.
5.
Respublikamizda farmatsevtika sanoatida qo’llaniladigan Qoqi turkumi turlari
dorivorlik xususiyati haqida ma’lumot to’plang.
6.
Quyida berilgan rasmlarni diqqat bilan kuzatib
Taraxacum Wigg
turkumining
qaysi turlari ekanligini aniqlang.
|
