O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti L. A. Botirova, D. M. Tagayeva

Introduksiya qilingan:
Algeria, Argentina Northwest, Austria, Baleares, Bulgaria, Chile Central, 
Corse, Czechoslovakia, France, Germany, Great Britain, Hungary, Libya, Morocco, Netherlands, New York, 
Portugal, Sardegna, Spain, Switzerland, Tunisia 
 
Ishni bajarish tartibi: 
1.
 
Rubia L
turkumi turlarini sistematik tahlil qiling. 

---

65 
2.
 
Bo’yoqdor ro’yan o’simligi gerbariysi va rangli rasmlari bilan yaqindan
tanishib, o’simlik organlarini farqlang.
3.
 
Ildizpoyasini yaxshlab kuzating va dorivorlik xususiyatlarini aniqlang. 
4.
 
Gerbariy asosida o’simlik tasvirini ish daftaringizga rasmini tushiring. 
 
Nazorat savollari: 
1.
Ro’yan turkumi turlari bir-biridan qaysi belgilariga ko’ra farqlanadi? 
2.
Elaeagnus L
turkumining
 
qaysi turlari dorivorlik xususiyatiga ega? 
3.
Bo’yoqdor ro’yanning qaysi qismi tibbiyotda ishlatiladi? 
4.
Chizmadagi 
A. 
o’simlik tibbiyotda nima uchun ishlatiladi? 
A. 
 
MAVZU: ZUBTURUM TURKUMI TURLARINI ANIQLASH USULLARI. 
Dars maqsadi
: Talabalarda zubturum turkumi turlarini aniqlash usullari 
ko’nikmalarini shakillantirish. 
Identiv o’quv maqsadlari:
1.
Zubturum turkumi turlariga biologik tasnif bera oladi.
 
3.
Plantago L
turkumi turlarini farqlay oladi.
 
Kerakli jihoz va materiallar: 
o’simliklar aniqlagichi, gerbariylar, rasmlar, lupa, 
slaydlar. 
Qisqacha nazariy ma’lumotlar. 
Katta zubturum 
- Podorojnik bolshoy - 
Plantago major L. - Plantaginaceae
zubturumdoshlar oilasiga mansub ko‘p yillik to‘pbarg gulli o‘simlik. Ildiz poyasi 
qisqa, ko‘plab yon popuk ildizlari bor. Ildizlari bog‘ichsimon, uzunligi 15-20 sm. 
Barglari yirik bandli, keng tuxumsimon, chekkalari butun, uzunligi 12-15 sm, uchlari 
o‘tkir, 39 ta uzunasiga taralgan tomirlari bor. Tuksiz yoki siyrak tukli. Guldor poyalari 
tik ingichka chiziqli, tuksiz, uchida uzun silindrsimon quyuq boshog‘i bor. Gullari 
mayda ko‘rimsiz. Mevasi tuxumsimon ko‘sak tarzida bo‘lib, ichida uzunligi 1 mm 

---

66 
keladigan 8-10 ta tuxumsimon qirrali, kulrang -jigarrang yoki qo‘ng‘ir rangli urug‘ 
joylashgan. 1000 dona urug‘ning vazni 0,2-0,4 g keladi. Tibbiyotda bargi va 
quritilmagan yer ustki qismi ishlatiladi.