O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi I. U. Raxmonov

Sex iste’molchilarini elektr energiyasi bilan ta’minlash uchun 
kuchlanish tanlash. 
Sex tarmoqlari quyidagi standart kuchlanishlarda bajariladi: 127, 
220, 380, 660 V. 
Elektr motorlarini ta’minlash uchun keng tarqalgan kuchlanish 
U=380V
380/220 V kuchlanishli sistema elektr iste’molchilarini quyidagi 
asosiy talablarini bajaradi:
1. 
Kuch va yoritgich iste’molchilarini birgalikda ta’minlash mumkinligi. 
2. 
“Yer” va sim orasidagi kuchlanishni nisbatan kichikligi 220 V.
660 V kuchlanish 380 V kuchlanishga nisbatan ma’lum afzalliklarga 
ega: 
1. Rangli metallarni kam sarfi va elektr energiyani isrofini kamligi; 
2. Kuchlanishi 660 V bo‘lgan motorlarni, kuchlanishi 380 V bo‘lgan 
tarmoqlarda chulg‘amini Y dan, 

ga qayta ulab ishlatish mumkinligi. 
3. Quvvati 600
÷
700 kVt, kuchlanishi 660 V bo‘lgan motorlar, xuddi shu 
quvvatdagi, lekin kuchlanishi 6 kV bo‘lgan motorlarga nisbatan yaxshi 
texnik-iqtisodiy ko‘rsatgichlarga ega. 

---

142 
4. Kuchlanish 660 V bo‘lganda sex transformator podstansiyalarida 
quvvatli katta(2500 kVA) transformotorlarni ishlatish mumkin. 
660 V kuchlanishni qo‘llanishini kamchiliklari: 
1. 
Yoritgichlar yuklarini ta’minlash uchun 660/220 V maxsus 
transformatorlar o‘rnatish kerak. 
2. 
O‘lchov zanjirlarini ta’minlash uchun qo‘shimcha 660/100 V 
kuchlanishli maxsus transformatorlarni o‘rnatishni zarurligi. 
Xulosalar: 
1. Sex elektr tarmoqlarini ta’minlash uchun 380/220 V kuchlanish 
qo‘llash foydaliroq. 
2. Olisdagi katta yuklamalar ishlab chiqarish quvvati 700 kVt gacha 
bo‘lgan motorlar uchun 660 V kuchlanish ma’qul hisoblanadi. 
3. 660 V kuchlanishli sistema sanoatni shunday sohalarida 
qo‘llangan ma’qulki, bularda bosh plan, texnologiya va atrof-muhit 
talablariga asosan chuqur kirib borish, pasaytirish stansiyasini bo‘lishi va 
transformatorlarni yuk markaziga olib kirishni imkoni yo‘q paytlarda.