O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi I. U. Raxmonov

10.3. Ichki elektr ta’minoti sxemalari.
Korxona hududida elektr energiyasi radial, magistral yoki aralash 
sxemalarda taqsimlanadi. Sxemalarni tanlashda iste’molchilarining 
ishonchlilik bo‘yicha toifasi, ularning korxona hududida joylanishlari, 
atrof-muhitning ekologik holati va boshqa faktorlar hisobga olinadi. 
Aytilgan uch turdagi sxemalar ko‘p xil modifikatsiyalarga ega bo‘lib, 
10.2-rasm. Ichki elektr 
ta’minoti sxemasi.

---

136 
ularni har qanday toifadagi iste’molchilarni energiya bilan ta’minlashda 
ishlatish 
mumkin. 
Ichki 
ta’minot 
sxemalari 
keng 
tarmoqlanganli 
sababli 
ko‘plab elektr liniyalari va 
apparatlar ishlatiladi, bu esa 
elektr ta’minoti tizimiga katta 
texnik-iqtisodiy 
talablarni 
qo‘yadi. 
Radial 
sxemalarda
elektr energiyasi BPP yoki 
MTP dan to‘g‘ridan to‘g‘ri sex podstansiyalariga uzatiladi. Bunday 
sxemalar moslanuvchanlik xususiyatiga ega bo‘lib, ekspluatatsiyada qulay 
hisoblanadi. 4.10a sxemani III toifali, 4.10b sxemani esa ikkinchi toifali 
iste’molchilar uchun ishlatish mumkin. Ikkinchi sxema uchun elektr 
ta’minotidagi tanaffus 1-2 soatdan oshmaydi. Ushbu rasmda ko‘rsatilgan 
sxema birinchi toifali iste’molchilarga mo‘ljallangan bo‘lib, elektr 
ta’minotidagi uzilish zahirani avtomatik ulashga(ZAU) ketadigan vaqt 
bilan belgiladi. Tanishilgan sxemalar bir pog‘onali hisoblanadi va o‘rta, 
katta bo‘lmagan quvvatli korxonalarda markazdan har tomonga tarqalgan 
gujlangan iste’molchilarni (nasos stansiyalari, pechlar, o‘zgartirish 
qurilmalari, sex podstansiyalari) energiya bilan ta’minlashda ishlatiladi. 
Radial sxemalar manbadan sex podstansiyalarining yig‘ma shinalarigacha 
bo‘lgan oraliqdagi elektr ta’minoti sxemasini seksiyalash imkonni beradi.