O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi I. U. Raxmonov
Hisobiy tok ta’siridan uzoq vaqt davomida qizish sharti
Yüklə 2,72 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
11.2. Hisobiy tok ta’siridan uzoq vaqt davomida qizish sharti.
Tokning iqtisodiy zichligi sharti. O‘tkazgichlar, kabellarni o‘tish tokidan qizishini hisobga olib tanlashda quyidagi ikki munosabatdan foydalaniladi: T ish J K I I / T him m hi J K I K I / . . Bu yerda, I j - o‘tkazgichning joiz davomli toki; I ish - ishchi (hisobiy) tok; I him. - himoyalovchi apparatining nominal toki; K T - o‘tkazgichlar, kabellarni o‘tkazish sharoitini hisobga oluvchi to‘g‘irlash koeffitsienti; K him. - himoyaning koeffitsienti. O‘tkazgichlar va kabelarning har xil kesimlari uchun tokning joiz davomli qiymatlari “Elektr qurilmalarining tuzilish qoidalari”(ETK) jadvallarida keltilgan. Bu jadvallar quyidagi sharoitlarga tuzilgan: 1. Atrof-muhitning harorati - 25 C; 2. Tuproqning kabel yotqiziladigan chuqurligidagi(0,7 m) harorati- 15 C; 3. Transheyaga bitta kabel yetkaziladi. Ushbu sharoitlar bajarilmasi K T - to‘g‘irlash koeffitsienti kiritiladi. To‘g‘irlash koeffitsientlarining miqdori ham ETK jadvallarida keltirilgan. Normal sharoitlar uchun munosabatlar quyidagi ko‘rinishda yoziladi: . ish J I I . . him him J I K I Ishchi tok bo‘yicha qabul qilingan kesim(6.4) munosabat yordamida himoyalovchi apparatning ishlash tokini ( I him. ) aniqlash uchun liniyada qanday himoyalar(eruvchan saqlagichlar, avtomatik o‘zgichlar, magnit ishlatgichlarning issiqlik relesi) qo‘llanilganligini bilish kerak. Agar bu o‘rinda saqlagichlar ishlatilsa eruvchan kiritmaning nominal toki 155 himoyalash toki hisoblanadi. Yakka asinxron matori uchun himoyalash tokining miqdorini tanlash quyidagi munosabatlar asosida aniqlanadi: . . ish him I I . . tik him I I Yakka asinxron matorni yengil ishga tushirilganda (ishga tushish vaqti 2,5 sekundgacha) =2,5; Yakka asinxron matorni og‘ir rejimda ishga tushirilganida (ishga tushish vaqti 2,5 sekunddan ortiq) =1,6. I max. - matorning ishga tushirish toki. Agar saqlagich bir nechta matorlar ulangan liniyani himoyalasa, ) 1 .( . max n ish tush I I I Bu yerda, I tush. - eng katta quvvatli motorning ishga tushurish toki, A; I ish(n-1). - qolgan barcha matorlarning ishchi (hisobiy) toklarining yig‘indisi, A; Quyidagi jadvalda saqlagichlarning ayrim turlariga tegishli nominal toklar keltirilgan. 11.2-jadval Saqlagichning turi Nominal tok, A Saqlagich uchun Saqlagichning eruvchan kiritmasi uchun N – 20 N – 60 PR – 60 PR – 100 NPN – 15 NPN – 60 20 60 60 00 15 60 6; 10; 15; 20 10; 15; 20; 25; 35; 60 15; 20; 25; 35; 60 60; 80; 100 6; 10; 15 15; 20; 25; 35; 45; 60 156 Elektr tarmoqlari himoyalanishiga qarab ikkiga bo‘linadi: 1) O‘ta yuklanish va q.t. tokidan himoyalanuvchi tarmoqlar; 2) Faqat q.t. tokidan himoyalanuvchi tarmoqlar. Birinchi holda himoyaning koeffitsienti K him =1,25, ya’ni . 25 , 1 him J I I Qog‘oz izolyatsiyali kabellar ishlatilganda K him =1, ya’ni . him J I I Liniya faqat qisqa tutashuv tokidan himoyalansa K him =0,33 Hozirgi vaqtda sexlarning tarmoqlarida himoyalash apparatlari vazifasini avtomatlar bajarmoqda. Har qanday avtomat uchun I nom I ish Bu yerda, I nom - elektromagnit releli(расцепитель) uchun nominal tok, I ish. - liniyaning ishchi(hisobiy) toki. Elektromagnitli yoki qo‘shma (elektromagnitli va qizuvchi elementli) elementli o‘zgichlar uchun ishga tushirish toki va liniyani qisqa muddatli maksimal toklari solishtirib quriladi: I it 1,25 I m Bu yerda, I it. - ishga tushish toki(ток срабатывания). Yakka mator uchun I m vazifasini ishga tushirish toki o‘tadi. Liniya avtomat orqali himoya qilinganda ham I j K him · I him shartni bajarish kerak. Bu yerda, I him =I nom - o‘zgichning nominal toki. Misol. 380/220 Voltli magistral liniya elektr matorlar guruhini energiya bilan ta’minlaydi. Uch fazali, qog‘oz izolyatsiyali alyumin simli kabel bino ichkarisiga yotqizilgan, atorf-muhit harorat +25 C, liniyaning hisobiy ishchi toki I ish =100 A, motorlar engil ishga tushiriladi, qisqa muddatli ishga tushirish toki I m =500 A. Kabelning kesimini quyidagi sharoitlar uchun aniqlansin: a) Liniya o‘ta yuklanishdan saqlagich bilan himoyalanadi. Xona 157 yongindan xavfli emas; b) Liniya o‘ta yuklanishdan saqlangich bilan himoyalanadi. Xona yong‘indan xafli; v) Liniya faqat q.t. tokidan himoyalanadi; g) Liniya avtomat bilan himoyalangan. Xonada me’yoriy sharoit. Yechish. a). ETK jadvalidan qog‘oz izolyatsiyali alyumin simli, uch fazali kabelni tanlaymiz. Xona harorati me’yoriy bo‘lganligi uchun K t =1. U holda(6.3) ni hisobga olinsa kabelning joiz toki I j >100 A bo‘lishi kerak. Ikkinchi shart bo‘yicha tekshirish uchun saqlagichni tanlashimiz kerak.(6.7); (6. 6)munosabatlarni hisobga olsak, А I him 200 25 500 . ETK jadvalida PN 2-250 tipdagi saqlagichning eruvchi kiritmasining nominal toki 200 A me’yoriy sharoitda K him =1, u holda I j I him =200 A Ikkinchi shart bo‘yicha joiz tokning miqdori katta bo‘lganligi uchun ETK jadvalida I j =200A, kesimi 120 mm 2 bo‘lgan kabelni qabul qilamiz. b) Xona yong‘indan xavfli bo‘lganligi uchun K him =1,25. U holda I j 1,25·I him. =1,25·200=250. Jadvaldan I j =255 A, kesimi 150 mm 2 bo‘lgan kabelni qabul qilamiz. v) Liniya faqat qisqa tutashuvdan tokidan himoyalansa, K him. =0,33. U holda I j 0,33·I him. =0,33·200=66 A va jadvaldan kesimi 50 mm 2 va I j =120 A bo‘lgan kabelni olamiz. g) Uzgichning nominal toki 100A 6·10 shartga binoan I nom I ish. Bizning holda I nom =I ish. =100 A. Qisqa muddatli ishga tushish vaqtida avtomatni ishlamasligini tekshirib ko‘ramiz. I sht. =1,25I m. =1,25·500=625 A, ya’ni 625<1000 A. 158 Bu yerda, 1000 A - avtomatning bir onda ishlash toki. Liniyaning kesimini tanlash uchun hisobiy tok I ish =100 A bo‘lgani uchun kesimi 50 mm 2 , I j =120 A bo‘lgan kabelni tanlaymiz (I j >I ish ) Kabel normal sharoitda ishlatilishi va A3700 seriyadagi avtomatlarda o‘rnatma (уставка) toki boshqarilmasligi hisobga olsak K him =1. U holda(3.36) dan I j I him shart bajariladi, ya’ni 120>100 A. Yüklə 2,72 Mb. Dostları ilə paylaş:
|