O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta-maxsus ta'lim vazirligi islom karimov nomli toshkent davlat texnika universiteti s. T. Yunusxo‘jayev

6.2 rasm. 
600 yuk avtomobillariga mo‘ljallangan texnik xizmat ko‘rsatish 
stansiyasi (namunaviy loyiha):
 
I – diagnostikalash yo‘lagi; II – 1-TXK va 2-TXK hdudi; III – ventiliyatsiya va 
texnologik jihozlar honasi; IV – kompressorlik; V – asbobsozlik; VI – elektrotexnik 
bo‘limi; VII – akkumuliyator batareyalarini ta’mirlash va zariyadkalash bo‘limi; VIII 
– issiqlik bo‘limi; IX – extiyot qismlar va agregatlar omborxonasi; X – ta’minlash 
tizimi priborlarini ta’mirlash bo‘limi; XI – dvigatellarni obkatkalash va sinash 
bo‘limi; XII – duradigorlik va qoplama qoplash bo‘limi; XIII – chilangarlik-mexanik 
bo‘limi; XIV – shinomantaj bo‘limi; XV – agregat bo‘limi; XVI – JT hdudi; 1 – 
avtomobillarni tortish kuchini aniqlash stendi; 2 – oldingi g‘ildiraklarni 
ornatilganligini tekshirish stendi; 3 – pnevmatik bolg‘alash bolg‘asi; 4 – 
transformator bilan kamerali elektropech; 5 - yonilg‘I baklarini yuvish-tozalash 

---

211 
qurilmasi; 6 – radiatorlarni quyqadan tozalash qurilmasi; 7 – radiatorlarni to‘liq 
ta’mirlash stendi; 8 – duradigorlik dastgoxi; 9 – rul boshqarmasi va kardan 
uzatmasini echish va yig‘ish stendi; 10 - to‘rt tayanchli elektromexanik ko‘targich; 11 
– generatorlarni, reguliyatorlarni srarterlarni sinash-nazorat qilish stendi; 12 – 
elektropagruzchik; 13 – kompleksli stelaj; 14 – tokarli-vintqirqar dastgoxi; 15 – 
tokarlik vintqirqar dastgoxi; 16 – gidroagregatlarni sinash stendi; 17 – 
pnevmojihozlarni sinash stendi; 18 – tormozlarni sinash stendi; 19 – akkumuliyator 
batareyalariga TXK stendi; 20 – moy filtrlari va nasoslarini sinash universal stendi; 
21 – dizel apparatlarini sinash stendi; 22 – tormozlab obkatkalash stendi; 23 - 
g‘ildiraklarni echish va yig‘ish stendi; 24 – tozalash mashinasi; 25 – osma elektro 
kran
ATXKS hdudlari va bo‘limlarining joylashishi texnologik talablarga, 
mexnat muxofazasi va xayot muxofazasi xafsizligiga mos bo‘lishi talab 
etiladi. 
Agarda avtomobillarga TXK va JT postlari berk yo‘nalish bo‘yicha 
rejalashtiriladigan bo‘lsa, u holda hdudlar to‘g‘ri to‘rt burchak, burchak 
ostida yoki aralash ko‘rinishlarda (bir qatorli yoki ikki qatorli) 
loyihalanishi mumkin. 
Loyihalashda postlarni, ulardagi ariqlarni qulay joylashtirish, ularni 
jihozlarga nisbatan 90
o
burchak ostida joylashtirish talab etiladi. Lekin 
bunday holatlarda o‘tish yo‘llari keng bo‘lishi, avtomobillarning 
burilishiga yo‘laklar qoldirish kerak bo‘ladi.
Avtomobillarning o‘tish yo‘llarining kengligi, JT postlariga 
avtomobillarni 
kirish-chiqish 
yo‘laklarining 
kengligi, 
burilish 
imkoniyatlariga qarab tanlanadi; faqatgina oldinga harakatlanibmi yoki 
orqaga yurish bilanmi. Barcha burilish, avtomobilning g‘ildiraklari to‘liq 
burilgan holda amalga oshirilishi kerak.
Temirchilik-ressorlik, misgarlik, payvandlash bo‘limlari odatda bir 
joyda, boshqa bolimlardan ajralgan holda tashkil qilinadi. Bunday 
bo‘limlar issiq bo‘limlar deb nomlanadi. 
Bo‘yash, dradigorlik, qoplama qoplash va tunkachilik bo‘limlari 
texnologik nuqtai nazardan bir-biriga yaqin joylashtiriladi, faqatgina 
bo‘yash bo‘limi boshqa bo‘limlardan yonmaydigan devor bilan to‘silishi 
shart. Bu bo‘limlar loyixalanayotganida, unga mashinalar JT hdudidan 
o‘tishi yoki hovli tomondan kelishi qulay bo‘lishi shart.
Mexanika va agregatlar bo‘limlari extiyot qismlar va materiallar 
omborxonasi yonida loyixalanishi, ish unumdorligini ortishiga va bekorchi 
vaqtlarni tejashga yordam beradi. 

---

212 
Ishlab 
chiqarish 
korpusining 
bo‘limlarini 
joylashtirishda 
bajariladigan ishlarning hajmiga va texnologik jarayonlarini hisobga olish, 
joylashtiriladigan jihozlarni qo‘llash qulayligi va ishchi joylarning 
xafsizligi etoborda bo‘lishi kerak. 
Payvandlash, temirchilik va vulkanizatsiya, hamda akkumuliyator 
batareyalarini zariyadkalash bo‘limlari loyixalanayotganida, har bir 
bo‘limdan tashqariga chiqish imkoniyatini qoldirish talab etiladi. 
Tez alangalanadigan materiallar omborxonalari, moy haydash nasos 
stansiyalari, bo‘yash ishlarini bajaruvchi bo‘limlar ishlab chiqarish 
korpusining uzunligi bo‘yicha joylashishi kerak. 
Akkumuliyatorlarga TXK va T bo‘limi loyixalanayotganida, 
batareyalarni zariyatkalash bo‘limlari ham rejalashtiriladi; elektrolitlarni 
tayyorlash, sulfat kislotasi va distirlangan suvni saqlash; zariyatkalash 
agregatini o‘rnatish, elektr energiyasini taminlash va o‘lchash qurilmalari 
va reastatlar; materiallar,kislota, ta’mir talab batareyalarni saqlash honasi 
bo‘lishi kerak. 
Chilangarlik va agregat bo‘limlari rejalanayotganida ishchi joy 
atrofida ishchi bemalol harakatlanishi, yirik detal va qismlarni saqlash 
joylari ham rejalashtirilishi lozim. 
TXK va T postlari rejalashtirilayotganda, ishlarni bajarishda qulay 
sharoit yaratish maqsadida, ish joylari isitilishi, yoritilishi, ventiliyatsiya, 
texnika xafsizligi qoidalariga rioya qilish choralarini ko‘rish imkoniyatlari 
mavjud bo‘lishi, ish unumdorligini oshirish choralari ko‘rilgan bo‘lishi 
kerak. 
Avtomobillarga TXK va JT jarayonida bir vaqtning o‘zida 
mashinaga ustidan, yonidan va ostidan yondoshib ishlarni bajarish 
imkonini beruvchi ko‘tarish-nazorat qilish jihozlari rejalashtiriladi. 
Bajarilgan