O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi jizzax viloyati kasbiy ta’limni rivojlantirish va muvofiqlashtirish hududiy boshqarmasi Jizzax viloyati Do‘stlik Abu Ali ibn Sino nomidagi jamoat salomatligi texnikumi

1 ILOVA
Yuqori konsentratsiyali eritmalar tayyorlash
Bu eritmalarni tayyorlashda, albatta hajmi bclgilangan o‘lchov asboblaridan foydalanish kerak. Masalan, 2 litr 50li kalsiy xlor critmasini tayyorlash uchun 1000,0 shu modda tortilib, 2 litr hajmdagi 0‘lchovi belgilangan idishga solinadi. Uni kamroq miqdordagi tozalangan suvda critiladi, so‘ngra suv bilan uni kerakli hajmga yetkaziladi.
Hajmi belgilangan idish bo‘lmagan taqdirda bunday critmalarni tayyorlashda og‘irlik usuli 4-jadvalidan foydalaniladi.
Bunda eritmaning zichligi yoki moddaning hajm oshish kocffitsiyenti hisobga olingan holda dori modda va qo‘shiladigan crituvchi miqdori hisoblab olinishi zarur. 1,0 modda crituvchida criganda eritma hajmi ko‘payish miqdori shu moddaning hajm oshirish koeffitsiyenti.
Dcmak, 1000,0 kalsiy xlorid suvda critilganda critma hajmi 580 ml ga oshadi. Bundan 50% - 2000,0 ml eritma tayyorlash uchun (2000-580)= 1420 ml, eritma zichligi (1,21) hisobga olinganda ham (2000 x 1,21 =2420) 2420-1000= 1420 ml suv olinadi.
Yuqori konscntratsiyali eritmalar aseptik sharoitda, yangi haydab olingan tozalangan suvda tayyorlanadi va filtrlanadi. Bunday eritmalarni tayyorlashda ishlatiladigan idish-anjo‘llar, filtr qog‘oz va boshqa yor- damchi moddalar sterillangan bo lishi lozim. Yuqori darajali critmalarni og‘zi yaxshi mahkamlanadigan shisha idishlarda, havo harorati 18- 22°C dan oshmaydigan salqin xonalarda saqlash tavsiya etiladi. Yuqori konsentratsiya yoki foizli critmalarni dorixonada ish hajmi hisobga olingan holda kerakli miqdori hisobtanib tayyorlanadi. Eritma solingan idishga uning no‘li va darajasi, seriya raqami, tayyorlangan kuni va tahlil soni yozilgan xatlar yopishtiriladi
Umumiy texnolngik usullar
Suyuq dori shaklida foydalaniladigan ko‘lponcntlarning hammasidan yuqori darajali eritma tayyorlanadi. Bunday suyuq dorilardan foydala- nishda shu crilmalardan aniq hir hajmda, idishga o‘lchab olinsa kifoya.
Albatta, bunda eritmalarni solish navbati ularning xususiyatiga qarab belgilanadi.
Yuqori darajali critmalari bo‘lgan moddalardan tashqari, yana boshqa dori moddalar ishlatiladigan bo‘lsa, ular hisohlangan miqdordagi crituvchida critilib bemorga bcriladigan shisha idishga filtrlanadi.
Filtrlash (filtration) dorixona amaliyotida qo‘llaniladigan har qanday (katta-kichik) ko‘z ilg‘amaydigan zarrachalardan critmalarni tozalash usuli bo‘lsa, suzish (colatio) csa ko‘zga ko‘rinarli zarrachalardan critma- ni xoli qilish hisoblanadi. Shuning uchun filtrlashda mayda g‘ovakli tozalagichdan foydalanilsa, suzishda csa yirik g‘ovakli tozalagichlar ishlatiladi. Dorixona sharoitidagi asosiy lozalagich bu filtr qog‘oz hisob- lanib, u toza klctchatkadan iborat. U oliy navli qog‘ozdan olinib, tarkibida ishqoriy muhit beruvchi tuzlar, kislotalar, kraxmal va yog‘ochning boshqa qoldiqlari bo‘lmasligi kerak.
Filtrlash va suzish uchun asosan shisha voronkalardan foydalaniladi. Suzishni paxta orqali o‘tkazilganda, voronka shakli sharsimon bo‘lgani ma’qul, chunki paxta chimdimi bunday holda yaxshi o‘rnashadi. Paxta chimdimini mayda tolalardan ajratish maqsadida uni yuviladi. Yuvilgan critmani takror o‘tkazib, mayda paxta tolalari o‘tmaguncha takrorlanadi. Shundan so‘nggina dori critmasi butunlay suziladi.
№ 2-ILOVA
Mustahkamlash

1. 
   Dorixona muassasalarida suyuq dori turlari qaysi sonli buyruq asosida tayyorlanadi?
   
2. 
   Suyuq dorilar necha turda bo‘ladi?
   
3. 
   Oddiy suyuq dorilar deb nimaga aytiladi?
   
4. 
   Murakkab suyuq dorilar deb nimaga aytiladi?
   
5. 
   Murakkab suyuq dorilar tarkibiga nimalar kiradi?
   
6. 
   Erituvchi sifatida qaysi erituvchilardan foydalanamiz?
   
7. 
   Erituvchi moddalar qanday nomlanadi?
   
8. 
   Eruvchi moddalar qanday nomlanadi?
   

№3 –ILOVA.