O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi jizzax viloyati kasbiy ta’limni rivojlantirish va muvofiqlashtirish hududiy boshqarmasi Jizzax politexnika institute huzuridagi Sharof Rashidov politexnika texnikumi

Mavzuni mustahkamlash uchun savollar.

1. 
   Kompyuter virusi va zarar keltiruvchi dasturlar tushunchasi.
   
2. 
   Kompyuter viruslarini qaysi asosiy alomatlariga ko‘ra turkumlash mumkin?
   
3. 
   Kompyute^r virusini bajarilish davri qanday bosqichlarni o‘z
   

ichigaoladi?

4. 
   Zarar keltiruvchi dasturturlarini va ularning ishlash prinsipini tushuntirib bering.
   
5. 
   Kompyuter viruslari va zarar keltiruchi dasturlarni tarqalish kanallarini tushuntirib bering.
   

9-Mavzu:Kompyuterni viruslardan himoya qilish muammolari
Reja:

1. 
   Virusga qarshi himoya
   
2. 
   Virusga qarshi dastur xillari
   
3. 
   Himoyalanganlikni tahlillovchi dasturlar
   

M.T Virusga qarshi dasturlar

Virusga qarshi himoya — tashkilot tarmog‘iga bo‘ladigan kompyuter viruslari tahdidlarini samarali kamaytirishning asosiy prinsiplarini belgilaydi Virusga qarshi dasturlaning asosiylari muhokama etilib, himoyaning profilaktik choralari yoritilgan.

Virusga qarshi himoya tizimini qurishdagi asosiy bosqichlar batafsil
Bayon etilgan. Kitobning sakkizinchi bobi axborotni himoyalashda tarmoqlar aro ekranlarning o‘rniga bag‘ishlangan. Tarmoqlar aro ekranlarning funksiyalari tahlili, ularning OSI modelining sathlarida ishlashi bo‘yicha, xususiyatlari muhokama etilgan. Tarmoqlararo ekranlar asosidagi tarmoq himoyasining sxemalari keltirilgan.
Virusga qarshi dastur xillari. Virusga qarshi dasturlarning quyidagi xillari farqlanadi:
- dastur-faglar (virusgaqarshiskanerlar);
- dastur-taftishchilar (CRC-skanerlar);
- dastur-blokirovka qiluvchilar;
- dastur-immunizatorlar.
Dastur-faglar eng ommaviy va samarali virusga qarshi dastur hisoblanadi. Samaradorligi va ommaviyligi bo‘yicha ikkinchi o‘rinda dastur-taftishchilar turadi. Odatda, bu ikkala dastur xillari bitta virusga qarshi dasturga birlashtiriladi, natijada uning quvvati ancha Dastur-faglar (skanerlar) viruslarni aniqlashda etalon bilan taqqoslash usulidan, evristik tahlillashdan va boshqalardan foydalanadi.
Dastur-faglar operativ xotira va fayllarni skanerlash yo‘li bilan muayyan virusga xarakterli bo‘lgan niqobni qidiradi. Dastur-faglar nafaqat viruslar bilan zaharlangan fayllarni topadi, balki ularnidavolaydi ham, ya’ni fayldan dastur-virus badanini olibtashlab, faylni dastlabki holatiga qaytaradi. Dastur-faglar avval operativ xotirani skanerlaydi, viruslarni aniqlaydi va ularni yo‘qotadi, so‘ngra fayllarni davolashga kirishadi. Fayllar ichida viruslaeni kata sonini qidirishga va yo‘q qilishga atalgan dastur-faglar, ya’ni polifaglar ham mavjud. Himoyalanganlikni tahlillovchi dasturlar. Himoya samara dorligini nazoratlash, axborotdan ruxsatsiz foydalanish hamda axborotni yoki axborotni ishlash va uzatish vositalarining normal ishlashining buzilishi evaziga, axborotning texnik kanallar bo‘yicha siqib chiqishini o‘z vaqtida aniqlash va bartaraf etish maqsadida amalga oshiriladi. Ushbu vazifani “xavfsizlik skanerlari” deb ataluvchi “himoyalanganlikni tahlillash vositalari” bajaradi. Quyidagi himoyalanganlikni tahlillash vositalarining dasturiy mahsulotlari keltirilgan. X.Spider 7.8 – zaifliklarni tatbiqiy hamda tizimli sathlarda tezdan samarali qidirishni amalga oshiruvchi tarmoq xavfsizligi skaneri. Ushbu skaner har qanday ko‘lamli tarmoqlarda xavfsizlik maqomini nazoratlashning samarali tizimini barpo etadi. Tarmoq revizori ruxsatsiz foydalanishga urinishlarni bartaraf etishga mo‘ljallangan tarmoq skaneri. Tarmoq revizori TCP/IP stekip rotokollaridan foydalanuvchi o‘rnatilgan tarmoqda sturiy va apparat ta’minoti zaifliklarini aniqlash uchun ishlatiladi. Skaner BC himoyalanganlikni kompleks tahlillash tizimi. Ushbu skaner operatsion tizimli va oldindan o‘rnatilganda sturiy ta’minotli yuklovchi DVD yoki USB to‘plagich. O‘rnatilgan dasturiy ta’minot axborot tizimi himoyalanganligini kompleks tahlillashni va testlashni amalga oshiradi. Antiviruslar. Hozirda kichik kompaniyalar hamdakor poratsiyalar tomonidan ishlab chiqiladigan va madadlanadigan virusga qarshi dasturiy mahsulotlarning yetarlicha kata soni mavjud. Ularning orasida virusga qarshi kompleksda sturlarni alohida ajratish mumkinki, bu dasturlar kompyuterda o‘matilgan dasturiy ta’minotni