O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. T. Asqarova, G‘. E. Zaxidov, L. F. Amirov makroiqtisodiy siyosat

15.1-jadval 
 
 
Mamlakat to‘lov balansining taxminiy ko‘rinishi 
 
 
 
 
(raqamlar shartli) 
Moddalar nomi
Kredit (+) yoki 
eksportdan 
tushumlar 
Debet (-) yoki 
import 
uchun 
xarajatlar
Sof kredit yoki 
sof debet
Joriy operitsiyalar xisobi 
Tovarlar 
+185 
-260 
-75 

---

278 
Tashki savdo balansining koldig‘i 
-75 
Xizmatlar 
+85 
-97 
-12 
Investitsiyalardan daromadlar (foizlar 
va divedentlar) 
+28 
-20 
+8 
Transfert 
kurinishidagi 
pul 
o‘tkazmalari 
+10 
-18 
-8 
Joriy operatsiyalar buyicha balansning 
qoldig‘i 
-87 
Kapital xarakatning hisobi 
Investitsiyalar va boshqa o‘rta va uzoq 
muddatli capital 
+150 
-87 
+63 
Kapital harakati balansining qoldig‘i 
+63 
Joriy operatsiyalar va kapital harakati 
buyicha balansning qoldig‘i 
-24 
Rasmiy zaxiralar (oltin, XFVdagi 
zaxiralar) 
+24 
+24 
To‘lov balansida barcha iqtisodiy bitimlar ikkita katta guruhga bo‘linadi: joriy 
operatsiyalar va kapital harakati bilan bog‘liq operatsiyalar (16.1-jadval). Shunga 
ko‘ra to‘lov balansi struktarasi ham ikki qismdan iborat:
1. Joriy operatsiyalar hisobi; 
2. Kapital harakati hisobi. 
Joriy operatsiyalar hisobida mahsulotlar va xizmatlar eksporti “musbat”, import 
esa “manfiy” ishoralari bilan belgilanadi. Ya’ni, joriy operatsiyalar hisobida ichki 
mahsulotlar eksporti kredit, aksincha mamlakatga mahsulotlar olib kelish - import esa 
debet sifatida ko‘rsatiladi. Chunki, mahsulotlar eksporti xorijiy valyuta ishlab topib, 
mamlakat valyuta zaxirasini boyitsa, import esa mamlakatdan valyuta chiqib 
ketishiga olib keladi. Bu esa o‘z navbatida mamlakat valyuta zaxirasini kamaytiradi.
Makroiqtisodiy modellarda joriy operatsiyalar balansi qoldig‘i quyidagicha 
beriladi: