O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta'lim vazirligi mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

(subsidiarity)
– ijtimoiy masalalarni hal qilish 
bo‗yicha qaror agar u samarali bo‗lsa markazlashmagan darajada qabul qilinadi. 
Mazkur tamoyil davlat va nodavlat ijtimoiy tuzilmalarida o‗zaro faoliyatni 
qonunchilik tartibida tartibga soladi.
Zamonaviy ijtimoiy ishning strategiyasi modellaridan qat'iy nazar uning 
mustaqilligini oshirish, o‗z hayoti va o‗z muammolarini nazorat qilish qobiliyatini 
oshirish orqali qabul qilish jarayonida faollikka yo‗naltirilgan.
Turli mamlakatlarda ijtimoiy ishning asosiy tamoyillari. Uslublari o‗xshash 
ekanligini ko‗rish mumkin. Bu mamlakat rivojlanishining milliy va tarixiy 
xususiyatlariga, ijtimoiy ishni moliyalashtirishning byudjet-sug‗urta tamoyiliga 
bog‗liq bo‗ladi.
2. Rolli va kommunikativ modellar
psixologik va sotsiologik bilimlar 
integarutsiyasida tuzilib, ammo ijtimoiy yordam jarayonining nazariy asosi asosan 
psixologik bilimga eng avvalo shaxs o‗rnini tushunishga asoslanadi.
Rollar u yoki bu guruhga tegishli insonlarning javobgarligi va 
majburiyatlarini tushuntirishga yordam beradi. Bundan tashqari, ular o‗z a'zolari 
xulqi va maqsadlarini shakllantirish imkonini berib, ma'lum ijtimoiy me'yor va 
ijtimoiy tuzilmalarga javob beruvchi faoliyatni ko‗rsatadi. Ammo rollar teskari 
tomon salohiyatiga ega turli tartibdagi rollarni bajarib inson ular o‗rtasidagi 
ziddiyatga borishi mumkin. Rol ziddiyati- qandaydir mos kelmagan shaklda guruh 
a'zolari qabul qiluvchi rollarga asoslangan stress..
60 
Mos kelmaslikning turlicha shakllari bir qator oqibatlarga, eng avvalo 
ijtimoiy o‗zaro munosabatlarning qiyinlashishiga olib keladi..
Rollar doimo turli shakllardagi aloqada amalga oshadi. Shuning uchun rol va 
kommunikativ modellar bog‗liq holda ko‗rib chiqilmaydi. 
Kommunikativ model
60
Бэрон Р., Бирн Д., Джонсон Б. Социальная психология: ключевые идеи – СПб: Питер, 2003. 

---

191 
rol muammolaridan tashqari ijtimoiy ish asosini holatlarni ham hisobga olib, 
shuningdek kommunikatsiya jarayonida inson xulqining modellarini ajratish ham 
ko‗rib chiqiladi.
Ijtimoiy ishning rol va kommunikativ modellari insonlarning aloqa 
masalalari bilan bog‗liq muammolarga yo‗naltirilgan. Ijtimoiy xodim oldida 
ijtimoiy o‗qitish, xulqni tuzatish, mijoz moslashuvchanligini oshirish masalalari 
turadi. Texnologik miqyosda axloq namunalarini o‗zlashtirish uslublari, 
insonlarning muloqot modellari, eng ahamiyatli sanaladi.