210. Shayxzodaning dastlabki she’riy to’plami qanday nomlangan? Maqsud Shayxzoda 1928-yilda Toshkentga keladi. Narimonov nomli
maktabda o’qituvchilik qiladi, ko’p o’tmay, adabiy harakatchilikka qo’shiladi.
Yosh muallim “Sharq haqiqati”, “Qizil O’zbekiston” (hozirgi “O’zbekiston
ovozi”), “Yosh leninchi”(hozirgi “Turkiston”), “Guliston” singari gazeta va
jurnallarning faol adabiy xodimi, muallifi bo’lib qoldi. Bu haqda Shayxzoda
shunday deydi: “Men O’zbekistonni ikkinchi Vatanim deb, shu yerda qoldim va
o’z taqdirimni o’zbek adabiyoti bilan bog’ladim”
45
. Mana shu bog’lanishning
mahsullari bo’lib, 30-yillarning boshida shoirning she’riy to’plamlari bosilib chiqa
boshladi. Shayxzodasning birinchi she’riy to’plami “O’n she’r” deb nomlangan, u
1933-yilda bosilib chiqqan.
211. Shayxzoda yana qanday she’riy to’plamlar yaratdi? Shayxzoda birinchi to’plamidan keyin “Undoshlarim” (1933), “Uchinchi
kitob” (1934), “Jumhuriyat” (1935), “Yangi devon” (1937); urush yillari “Jang va
qo’shiq”, “Kurash nechun?”, “Ko’ngil deydiki..”, urushdan keyin “Yurt she’rlari”,
“Olqishlarim”, “Zamon torlari”, “Sozim”, “Chorak asr devoni”, “Yillar va yo’llar”,
“Xiyobon” kabi ko’plab she’riy to’plamlarni e’lon qildi.
Tinimsiz ijodiy izlanish, o’z ustida ishlash, hayotning qaynoq jabhalarida
bo’lish shoirning kamolotida katto rol o’ynadi. Ajoyib muallim, tinib-tinchimas,
serg’ayrat va bilimdon olim, ikki yuzdan ortiqroq ilmiy-tanqidiy maqolalar yozgan,
faylasuf shoir va dilbar bir inson o’zining “Yarim asr devoni”ni yozishga
ulgurolmadi. Maqsud Shayxzoda zakovati mo’jiza kabi anglanadigan she’rlar
yaratdi. Bular tatar shoiri Abdulla To’qay aytganidek, “ajaldan seskanmay”
abadiyan tiriklik yo’liga chiqib olgandir. Shayxzoida bir to’rtligida shunday
yozgan edi:
Umrlar bo’ladiki, Tirigida o’likdir. O’limlar bo’ladiki, O’lgan odam tirikdir. Shayxzoda ham o’z she’rlari bir umrga tirikdir!
