O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muhandislik–pedagogika instituti «kimyoviy texnologiya»

ishiga aralashmadagi boshqa gazlar xalal bermaydi, erish gazning parsial bosimigagina bog’liq. 
Genri va Genri-Dalton qonunlariga suyuqlik bilan reaksiyaga kirishmaydigan gazlargina (past bosimda) 
bo’ysunadi. Haroratning ko’tarilishi gazlarning eruvchanligini kamaytiradi.
Eruvchanlik eruvchi va erituvchining tabiatiga, haroratga va bosimga bog’liq.

Nazorat uchun savol va mashqlar. 

1. 2 litr 0,1n eritma tayyorlash uchun zichligi ρ=1,33 g/mol bo’lgan 49%li fosfat kislota H
3
PO

4

eritmasidan
qancha (ml) olish kerak? 
2. 1 l eritmada erigan moddaning ekvivalent soni (mol) qanday konsentratsiyani ifodalaydi?
3. 20%li NaNO
3
eritmasidan tayyorlash uchun 400 g suvda necha gramm tuzni eritish kerak? 

4. Zichligi 1,12 g/sm

3
ga teng bo’lgan 20,8%li HNO

3
eritmasini ekvivalent va molyar konsentratsiyasini aniqlang. 

Shu eritmaning 4 litrida necha gramm kislota bor?

Mavzuga oid tayanch iboralar.

1. Eritma

8. Foizli konsentratsiya 

2. Erituvchi

9. Normal konsentratsiya
3. Erigan modda

10. Molyal konsentratsiya 

4. To’yingan eritma
11. Molyar konsentratsiya 

5. To’yinmagan eritma

12. Titr 

6. O’ta to’yingan eritma

13. Genri qonuni 

7. Konsentratsiya

14. Genri-Dalton qonuni. 

Foydalanilgan adabiyotlar: 

1. Rahimov X.R. «Anorganik ximiya», T.: «O’qituvchi»-1984, 121-126 betlar. 
2. Parpiev N.A., Rahimov X.R., Muftaxov A.G. Anorganik kimyo. Nazariy asoslari. - T.:O’zbekiston, 2000. –5-9
b.

3. Axmerov Q, Jalilov A, Sayfutdinov R. Umumiy va anorganik kimyo. - T.:O’zbekiston, 2003.

4. Rasulov K., Yo’ldoshev O., Qorabolaev B. «Umumiy va noorganik kimyo», T.: «O’qituvchi»-1996, 76-86 
betlar.
5. Glinka N.L. «Umumiy ximiya», T.: «O’qituvchi»-1986, 210-216 betlar. 
6. Рэмсден Э.Н. Начало современной химии. – Л.: Химия, 1989. – 784 с. – Пер. изд.: Великобритания,
1985.

7. Химия: Справ. изд./ В.Шретер, К.-Х.Лаутеншлегер, Х.Бибрак и др.: Пер. с нем. – М.: Химия, 1989. –

648 с.

8. Спицын В.И., Мартыненко Л.И. Неорганическая химия. Ч.1: Учебник. – М.: Изд-во МГУ, 1991. – 480 с.

9. Shamshidinov I., Mo’minova B., Abdullaev M. «Umumiy va noorganik kimyo» fanidan ma’ruzalar matni. – 
Namangan, 1999 y.

---

«Umumiy va noorganik kimyo» fanidan ma’ruzalar matnlari. 
46