O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi namangan muhandislik-qurilish instituti transport vositalarining tuzilishi va nazariyasi fani bo’yicha
-Mavzu. Transport vositasining umumiy tuzilishi
Yüklə 2,37 Mb.
|
|
2-Mavzu. Transport vositasining umumiy tuzilishi.
14
transport vositasi. Yuk trasport vositasi. Tirkama transport vositasi. Avtomobil konstruktsiyasining rivojlanish tarixi. Avtomobilning umumiy tuzilishi. Texnikaviy xarakteristikalari va belgilanishi (markirovkalanishi). Avtomobillar vazifasiga ko’ra, transport, maxsus ixtisoslashgan poyga va o’tag’on avtomobillarga bo’linadi. Maxsus avtomobillar ma’lum ishlarni bajarishga imkon beradigan mexanizm-qurilma va uskunalar bilan jixozlangan. Poyga avtomobillari sport avtomobillari bo’lib, avtomobil sport poygasida qatnashish uchun mo’ljallangan. Avtobuslar vazifasiga qarab: shahar atrofida, shahar ichida, shaharlararo, ma’lum joylarga qatnaydigan va umumiy ishlarda foydalaniladigan bo’ladi. Avtobuslar uzunligiga qarab: 5 m juda kichik (mikroavtobus); 6-7,5 m kichik; 8-9,5 m o’rtacha; 10,5-12 m katta avtobuslarga bo’linadi. Engil avtomobillarga o’rnatilgan dvigatellarni ishchi hajmiga qarab: 1,2l gacha o’rta kichik; 1,2-1,8 l kichik; 1,8-3,5 l o’rta va 3,5 litrdan ortiq katta litrajli bo’ladi. Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, ko’rgazmali taqdimot, keys, video-animatsiya, muammoli ta’lim. blits, menyu, munozara, o’z- o’zini nazorat. 3-Mavzu. Dvigatel. Avtomobil dvigatelinig tasnifi, umumiy tushunchalar va asosiy parametrlari. Turli dvigatellarni ishlash prinsiplari, to’rt takli dvigatellar, ikki taktli dvigatellar, rotor porshenli dvigatellar, gaz trubinali dvigatellar. Dvigatelning konstruktsiyalari. Dvigatellarni mexanizm va tizimlari. Dvigatel yonuvchi ish aralashmaning yonishidan xosil bo’lgan kimyoviy issiqlik energiyani mexanik energiyaga aylantirib beradi va avtomobilni harakatlanishi uchun energiya sarflaydigan mashina. Ichki yonuv dvigateli tuzilishi bo’yicha: porshenli, elektr, gaz turbinali, reaktiv, rotor-porshenli, maxovik, bug’, orbital va stirinling dvigatellar bo’ladi. Avtomobillarga o’rnatiladigan porshenli ichki yonuv dvigatellari qo’yidagi turlarga bo’linadi: - ishlatiladigan yonilg’i turiga qarab: yengil suyuk yonilg’i - benzinda ishlaydigan yoki siqilgan suyuk gaz bilan ishlaydigan karbyuratorli dvigatellar, og’ir suyuq yonilg’ida ishlaydigan dizel dvigatellari. - yonuvchi aralashma xosil kilish usuliga qarab, silindr tashqarisida aralashma xosil qiluvchi karbyuratorli dvigatellar va silindr ichida aralashma xosil kiluvchi dizel dvigatellari. - ishchi aralashmaning alangalanish bo’yicha elektr uchkuni bilan alangalanadigan karbyuratorli dvigatellar bilan va siqish natijasida qizigan sof havoga purkalgan yonilg’i zarralari tegib o’z-o’zidan alangalanadigan dizel dvigatellari. Qo’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, ko’rgazmali taqdimot, keys, video-animatsiya, muammoli ta’lim. blits, menyu, munozara, o’z- o’zini nazorat. |