O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi namangan muhandislik-qurilish instituti transport vositalarining tuzilishi va nazariyasi fani bo’yicha

I. Ishning maqsadi.
Avtomobilning tormoz boshqarmasini vazifasi bilan tanishish;
Avtomobilning tormoz boshqarmasini ishlashi bilan tanishish;
Avtomobilning tormoz boshqarmasini tuzilishi va avtomobilga o’rnatilishi bilan
tanishish;
Avtomobilning tormoz boshharmalarini turlari bilan tanishish.
II. Ishning mazmuni.
Avtomobilning tormoz boshqarmasini vazifasini o’rganish;
Avtomobilning tormoz boshqarmasini ishlashini o’rganish;
Avtomobilning tormoz boshqarmasini tuzilishi va avtomobilga o’rnatilishini
o’rganish;
Avtomobilning tormoz boshqarmalarini turlarini o’rganish.
III. Jihozlar va tavsiya etilgan o’quv qo’llanmalari.
1. Tormoz boshqarmasi o’rnatilgan ZIL-130 yuk avtomobili;
2. Tormoz boshqarmasining sxematik ko’rinishi TIKO avtomobilining rangli
plakatlar komplekti;
3. Tormoz boshqarmasining sxematik ko’rinishi ZIL-130 avtomobilining rangli
plakatlar komplekti;
4. Tormoz boshqarmasining
Avtomobilning tormoz boshqarmasi tuzilishini o’rganish bo’yicha tajriba ishini
bajarish uchun uslubiy qo’llanma N. 2015 y.;
Adabiyot: X.M.Mamatov. Avtomobillar. 2-qism. T. «O’zbekiston» 1998-y.
tormoz boshqarmasi 190-222 betlar.
IV. Ishni bajarish tartibi.
Quyidagilarni o’qib to’la o’zlashtirish lozim:
· Avtomobilning tormoz boshqarmasini vazifasi bilan tanishish;
· Avtomobilning tormoz boshqarmasini turlari bilan tanishish;
· Avtomobilning tormoz boshqarmasini tuzilishi bilan tanishish;
· Avtomobilning tormoz tarmog’ini ishlatilishi bilan tanishish;
· Pnevmatik yuritmali tormozning vazifasi va ishlashi hamda qo’llanilishi;
· Gidravlik yuritmali tormozning vazifasi va ishlashi hamda qo’llanilishi;
V. Hisobotni tuzish tartibi.
5.1 Avtomobilning tormoz boshqarmasini vazifasi to’g’risida qisqacha
ma`lumot yozing;
5.2 Avtomobilning tormoz boshqarmasini tuzilishi va ishlashi haqida qisqacha
ma`lumot yozing;

---

284
5.3 Avtomobilning tormoz boshqarmasi, to’rtta ishchi tormoz tarmog’ini

vazifasi va ishlashi haqida ma`lumot yozing;
5.4 Avtomobilning tormoz boshqarmasini tasviriy chizmasi (9.1-rasm) ni
chizing;
5.5 Diskli g’ildirak tormozi haqida ma`lumot yozing va tasviriy chizmasi (9.2-
rasm) ni chizing;
5.6 Tormoz tarmog’ining asosiy ko’rsatkichlarini 9.1-jadvalga to’ldiring.
Tormoz boshqarmasining asosiy texnikaviy ko’rsatkichlari.
9.1-jadval
Avtomobilning asosiy texnikaviy ko’rsatkichlari
Yengil
avtomobil
Yuk avtomobil
Avtobus Maxsus
avtomobil
№ Ko’rsatkichlar
Bortli o’zi
ag’dargichl
i
Avtomobil rusumi
Tormoz boshqarmasi
turlari
Tormoz tarmog’i necha
xildan iborat
Tormoz tizimi
pnevmatik yoki
gidravlik turli
9.1-rasm.Tormoz boshqarmasini muvofiqlashtirilgan tasviriy chizmasi

---

285
9.2-rasm. Diskli g’ildirak tormozining tasviriy chizmasi.