66
2. KShM konstruktsiyasining tuzilishi va ularning ishlash printsipi.
3. TSilindrlar blokining kallagi, porshen, porshen xalqalari, porshen
barmog’i, shatun, tirsakli val, maxovik.
Tayanch so’z va iboralar: Krivoship-shatunli mexanizmning (KSHM)
vazifasi, turlari, ishlashi
va qismlarining vazifasi, KSHM detallarining
konstruktsiyasi, KSHMning qo’zg’aluvchan va qo’zg’almas qismlari,
ishlatiladigan
materiallar, dvigatelning ramaga maxkamlanishi.
1. Krivoship-shatunli mexanizmning (KSHM) vazifasi, turlari,
ishlashi va qismlarining vazifasi.
Krivoship shatunli mexanizm tsilindrlarda ishchi aralashmaning
yonishidan
xosil bulgan gaz bosimini porshen orqali qabul qilib,
porshenning ilgarilanma-
qaytma harakatini tirsakli valning aylanma harakatiga aylantirib beradi.
Krivoship shatunli mexanizmlarning joylashuv tartibi bo’yicha bir yoki ikki
qatorli bo’ladi. (3.1-chizma)
3.1-rasm.
Dvigatel tsilindrlarining
joylanish sxemasi
a-bir qatorli va tik,
b-
bir qatorli burchak
ostida,
d-yotiq, ye-V-simon,
f-tsilindrlari
qarama-qarshi tomonlarga yotgan
(gorizontal holatda).
1-tsilindrlar, 2-tsilindrlar
boshchasi
(golovka), 3-blok-karter, 4-moy idishi
.
Ko’pchilik dvigatellarning tsilindrlari bir qatorli yoki tik (
a) GAZ-24
«Volga», VAZ-2106, 21011, 2107, Tiko, Damas, Neksiya, Lasetti) joylashgan.
(3.1-rasm,
a).
Ba’zi bir dvigatellarda tsilindrlar tik holatdan 20-45
0
burchak ostida (3.1 –
rasm,
b) Moskvich 412 yoki yotiq joylashgan Ikarus avtobusi (3.1-rasm,
d) bo’lishi
mumkin. TSilindrlarni yotiq holatda joylashtirish natijasida
dvigatelning balandlik
o’lchami qisqaradi.
TSilindrlari ikki qator joylashgan dvigatellarning tsilindrlari orasidagi
burchak 180
0
dan kam bo’lsa (90
0
) bu holda ular V-simon dvigatellar (ZIL-130,
KamAZ-740, GAZ-53, YaMZ-236, BelAZ, «O’zOtoyo’l», KrAZ avtomobillari)
deyiladi (3.1–rasm, ye). (3.1-rasm) va 180
0
ga teng bo’lsa, ikki qatorli
dvigatellar
deyiladi (3.1-rasm,
f). Bunday dvigatellarning bo’yi va vazni bir qatorli
dvigatellarnikiga nisbatan ancha kichik bo’ladi.
Dostları ilə paylaş: 
