O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘zbekiston xalqaro islom akademiyasi

II. Аsosiy nazariy qism (ma’ruza mashg’ulotlari)
II.I. Fan tarkibiga quyidagi mavzular kiradi:
1-mavzu. Evolyutsion psixologiyaga kirish
Psixikaning evolyutsiyasi va vujudga kelishi.
Psixologiya atamasini turli nomlari. Ilmiy va ilmiygacha bo‘lgan psixologiya. Ijtimoiy fanlar, tabiiy fanlar va psixologiya. Umumiy psixologiyani mustaqil fan sifatida shakllanishi. Ilmiy va xayotiy psixologiya va ularning o‘zaro aloqasi. Ilmiy va xayotiy psixologiyani o‘zaro xamkorligi. Fanlar tizimida psixologiyaning o‘rni. Psixologiya tabiiy va gumanitar fan sohasi sifatida. Matematik bilimlarni psixologiyadagi o‘rni. Ilmiy psixologik bilimlarni o‘ziga xosligi. Inson psixikasini umumiy qonuniyatlari, tizimi va funksiyalari. Inson psixikasini tizimi.
Evolyutsiyada tabiiy tanlanishning o‘rni. Darvin nazariyasi. Uilyam Djeyms va instinktlar psixologiyasi. Psixologiya tarixida psixika mezoni. Psixikaning ob’ektiv va sub’ektiv mezonlari. Psixikani rivojlanish bosqichlari. Fiziologlar tadqiqotlarida xatti-harakatning reflektor nazariyalari. Zamonaviy yo‘nalishlarda hayvonlar harakatlarini o‘rganilishi.“Evolyutsiya” tushunchasi tabiiy tanlanish nazariyasini kelib chiqish shartlari. Evolyutsion nazariyaning asosiy shartlari, tabiiy tanlanish natijalari.Evolyutsiya nazariyasida tabiiy va jinsiy tanlanishning o‘rni. Genetik o‘zgarishlar va uning rivojlanishga ta’siri. Irsiyat va o‘zgaruvchanlik. Irsiyatning inson rivojlanishiga ta’siri.
2-mavzu. Shaxsni evolyutsion va ontogenez jihatdan rivojlanishi. Kognitiv jarayonlarni shaklllanishi Xatti-harakat qurilmalari
Shaxsni evolyutsion jihatdan rivojlanishi. Shaxs nazariyalariga zamonaviy qarashlar. Evolyutsion nazariyalar va shaxs. Shaxs filogenezi va ontogenezi.Ijtimoiy ishlab chiqarish inson hayotining usuli sifatida. Mehnat faoliyat xususiyati: jamoviy, va boshqalar. Ehtiyojlarning vujudga kelishi. Inson ijtimoiy mavjudot sifatida. Individ, sub’ekt, shaxs, individuallik tushunchasi.
Psixologiya va Ijtimoiy fanlarda ong muammosi. Ijtimoiy va individual ong. Ongning vujudga kelishida: jamoa, mehnat faoliyati va nutq. Faoliyat va ong birligi prinsipi.Anglanilgan va anglanilmagan psixik hodisalar. Ustanovka tushunchasi (D.N.Uznadze). Faoliyat regulyatsiyasida anglanilgan va anglanilmagan hodisalarning o‘zaro ta’siri.Psixik jarayonlarni shakllanishida tilning ahamiyati.
Mehnat faoliyatida tilning shakllanishi va vujudga kelishi. Nutqning funksiyasi. Muomalaga kirishish shaxsning faolligi sifatida. Nutqli va nutqsiz muomala. Muloqotning tizimi. Ongning aniq psixologik tavsifi. Ongli timsollar tizimi: xissiy maxsulot, ma’nosi va shaxsiy g‘oya. Ongli dunyo tasvirida uning roli
Yuqori psixik funksiyalarni ixtiyoriy xarakteri ijtimoiy va bilvosita. Filogenezda ontogenezning namoyon bo‘lishi.Psixofiziologik muammo. Miya va insonning psixik jarayonlari. Psixik jarayonlar holatiga qarab muammoni tadqiq qilish va yechimi. Psixofiziologik ta’sir holatlari. Psixik jarayonlarni fiziologik holatlardan cheklanganligi. Harakat faoliyatni tahlil qiluvchi asosiy mezon sifatida. Faoliyat va operatsiyalar. Maqsad va motivlarni o‘ziga xosligi. O‘qish jarayonining maqsadlari. Harakat qismlari: oriyentirovka, bajaruvchi, nazorat. Xarakatning operatsiyaga o‘tishi. Harakatli vazifalar va bajarish holatlari.