O`zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti pedagogika fakulteti boshlang‘ich ta’lim kafedrasi pedagogik mahorat fanidan

Takroriy tekshirish bilim, ko’nikma va malakalarni tekshirishning uchinchi bo’g`ini sanalib,
joriy tekshirish kabi mavzuli bo’lishi mumkin. Yangi mavzuni o’rganish bilan birga o’quvchilar avval
o’rganilganlarni takrorlaydilar. Takroriy tekshirish bilimlarni mustahkamlashga ko’maklashadi, biroq
o’quv ishlari bosqichini tavsiflash, bilimlarni o’zlashtirish mustahkamligi darajasini tashxislash
imkonini bermaydi. Ushbu tekshirish tashxisning boshqa turlari va metodlari bilan birga
qo’llanilsagina kutilgan samarani beradi.
Tizimning to’rtinchi bo’g`ini o’quvchilarning bilim, ko’nikma va malakalarini yaxlit bo’lim yoki
kursning alohida mavzusi bo’yicha davriy tekshirish hisoblanadi. Mazkur tekshirishning maqsadi —
kursning turli qismlarida o’rganilgan o’quv materialining strukturaviy elementlari o’rtasidagi o’zaro
aloqalarni o’zlashtirish sifatini tashxislash. Davriy tekshirishning asosiy vazifasi — tizimlashtirish va
umumlashtirish.
Tekshirishni tashkil etishda beshinchi bo’g`in ta’lim oluvchilarning, ta’lim jarayonining barcha
bosqichlarida egallangan bilim, ko’nikma va malakalarini yakuniy tekshirish va hisobga olishdir.
O’zlashtirishning yakuniy hisobi har bir chorak va o’quv yili oxirida o’tkaziladi. U olingan baholarni
qo’shib, o’rtacha arifmetik ballni mexanik tarzda chiqarishdangina iborat bo’lmasligi lozim. Bu,
avvalo, mazkur bosqichda belgilangan maqsadga muvofiq tarzda amaldagi ta’lim olganlik darajasi
(sifati)ni tashxislashdir.
Tekshirishdan tashqari nazorat o’z ichiga baholashni (jarayon sifatida) va bahoni (natija sifatida)
ham oladi.Baholash deb bilim, ko’nikma va malakalarni o’quv dasturida ko’rsatilgan etalon
(ko’rstakich, qolip, o’lchagich)lar bilan solishtirishni aytamiz.Baho deb baholashning ball shaklida
ko’rsatilgan son jihatdan o’lchamiga aytiladi. O’zlashtirish tabellari, sinf, guruh jurnallari, reyting
daftarchalari va shu kabilarda baholar shartli belgilar, kod signallari, xotiralash belgilari va hokazolar
baho ko’rinishida qayd etiladi. O’quvchining o’zlashtirish darajasini baholash uchun nazorat yakunlari
(natijalari) asos bo’ladi. Bunda o’quvchilar ishining ham sifat, ham miqdor ko’rsatkichlari hisobga
olinadi. Miqdor ko’rsatkichlari ko’proq ballar yoki foizlarda, sifat ko’rsatkichlari esa a`lo, yaxshi,
qoniqarli va hokazo baholovchi fikrlar yordamida qayd etiladi. Har bir baholovchi fikrga oldindan
kelishilgan (belgilangan) ball, ko’rsatkich (masalan, o’rin — 1, 2, 3, 4 va hokazo) tayinlanadi. Bunda
baho o’lchash va hisoblashlar natijasida olinadigan son emas, balki baholovchi fikrga yuklangan
ma`no ekanini unutmaslik muhim. Baholarni son sifatida qo’llashga berilib ketishning oldini olish
uchun bir qator mamlakatlarda baholar harfli (A, V, S, D va hokazo) ifodaga ega.
Bahoni amalda egallangan bilim, ko’nikma va malakalar bilan davlat ta’lim standartiga ko’ra
o’zlashtirilishi belgilangan bilim, ko’nikma va malakalar umumiy hajmi o’rtasidagi nisbat sifatida
tushunish (ta`riflash)dan ta’lim darajasining miqdoriy mazmuni kelib chiqadi.
O’zlashtirish (ta’lim samaradorligi) ko’rsatkichi B-AT*100% nisbat asosida hisoblanadi. Bunda: