O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti tarix fakulteti

Kataloglashtirish uchun hujjatlarni 
tanlab olish va axborotni bayon qilish 
usuli 

---

60 
yoki bir guruh yig’majildlar bayon qilinishi mumkin. Masalan, Turkiston ASSR 
XKS qarorlarining har biri alohida bayon kilinadi. Muhim arxiv fondlari 
hujjatlarining ko’p qismi qimmatli, ahamiyatli hujjatlar hisoblanadi. Bunday 
hujjatlarning har biri alohida bayon qilinadi. Mayda idoralar jamg’armalarini 
katalog-lashtirish hujjatlar bo’yicha emas, balki yig’majildlar guruhlashtirilgan 
bo’limlar bo’yicha bayon qilinadi. 
Shunday qilib, kataloglar arxivning ilmiy ma’lumotnoma apparati tarkibiga 
kiruvchi muhim ma’lumotnomadir. Ular tarixchi tadqiqotchilar ishlayotgan mavzu 
bo’yicha arxivdan kerakli hujjatlarni qisqa fursatda topishga yordam beradi. 
Tayanch iboralar 
Katalog 
– (lotincha ro’yxat) arxiv ma’lumotnomalarining 
bir turi 
Arxiv hujjatlarini 
kataloglashtirish 
– arxiv fondlariga kataloglar tuzish bilan bog’liq 
ishlar 
Rubrika 
– arxiv katalogining sarlavhasi 
Mantiqiy tuzilishdagi 
kataloglar 
– hujjatlar haqidagi ma’lumotlar mantiqiy o’zaro 
bog’liqlik negizida tuzilgan kataloglar (sistematik, 
mavzuiy, xronologik va hokazo) 
Alfavit kataloglar 
– 
hujjatlar 
haqidagi 
ma’lumotlar 
o’zaro 
bog’lanmagan holda, ya’ni alfavit bo’yicha 
tuzilgan kataloglar (ismlar, geografik nomlar 
bo’yicha tuzilgan kataloglar) 
Sistematik katalog 
– hujjatlar haqidagi ma’lumotlar bilim sohalari 
yoki 
ijtimoiy 
faoliyat 
sohalari 
bo’yicha 
guruhlashtirilgan katalog 
Mavzuiy katalog 
– konkret bir mavzularga doir hujjatlar 
guruhlashtirilgan katalog