O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti
-rasm. Ichki standart usulida komponentlarni aniqlash
Yüklə 2,04 Mb. Pdf görüntüsü
|
|
16-rasm. Ichki standart usulida komponentlarni aniqlash 61 Miqdoriy analizdan masalalar yechishga misollar 1- masala . Metan va etanga tegishli xromatografik cho„qqilar va tuzatish koeffitsiyentlarining qiymatlarii mos ravishda 80 mm 2 va 1.23 mm 2 ; 40 mm 2 va 1.15 mm 2 teng bo„lsa, ularning namuna tarkibidagi etanning massa ulushini (%) toping. Yechish .Ichki normallash usuli bilan komponentlarning namuna tarkibidagi massa ulushini aniqlash uchun quyidagi formula ishlatiladi: ∑ U holda , Javob : 2- masala . Propilbenzol, izopropilbenzol va toluol aralashmasi xromatografik analiz qilinganda, ularga mos keluvchi yuzalari 118, 254 va 198 mm 2 teng bo„lgan xromatografik cho„qqilar hosil bo„ldi. Keyin xromatografga tarkibida har bir moddadan konsentratsiyasi 1 mg/l bo„lgan standart moddalar kiritildi. Hosil bo„lgan xromatografik cho„qqilarning yuzalari har bir modda uchun mos ravishda 123, 134 va 130 mm 2 tashkil etdi. Toluolni standart deb qabul qilgan holda, barcha moddalarning aralashma tarkibidagi massa ulushini (%) hisoblang. Yechish : Propilbenzol va izopropilbenzol uchun tuzatish koeffitsiyenti qiymatini hisoblab topamiz: Komponentlarning miqdorini hisoblaymiz: ∑ 62 Javob : 22 % propilbenzol, 43 % izopropilbenzol va 35 % toluol. 3- masala . Darayalash chizmasini hosil qilish uchun salitsil kislotasining konsentratsiyalari 0.1, 0.2, 0.3, 0.4 va 0.5 mg/l standart eritmalari olindi. Xromatografik analiz o„tkazilganda yuzalari mos ravishda 10, 21, 32, 41 va 49 mm 2 teng bo„lgan xromatografik cho„qqilar olindi. Keyin konsentratsiya noma‟lum bo„lgan eritma xromatografga yuborilganda yuzasi 37 mm 2 xromatografik cho„qqi olindi. Namuna tarkibidagi atsetilsalitsil kislota konsentratsiyasini aniqlang. Yechish : Birinchi navbatda darayalash chizmasini tuzishimiz kerak. Buning uchun MNK, Advanced Grapher, SigmaPlot, Excel va boshqa matematik programmalardan foydalanamiz. Xromatografik cho„qqi balandligining konsentratsiyaga bog„liqlik grafigini tuzamiz (17-rasm) . Rasmda keltirilgan qonuniyatga mos keluvchi tenglama : Ushbu tenglamaga namuna xromatografik cho„qqi qiymatini qo„yib, uning konsentratsiyasini aniqlaymiz s=0,37 mg/l Javob : 0,37 mg/l 63 с, мг/л 0,0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 S пика , мм 2 0 10 20 30 40 50 60 17-rasm. Xromatografik cho‘qqi balandligining konsentratsiyaga bog‘liqligi 4 - masala . Oqava suvlar tarkibida dimetilamin, benzilamin va benzil spirt borligi aniqlandi. Ularning xromatogrammada hosil bo„lgan xromatografik cho„qqilarining yuzasi mos ravishda 180, 261 va 203 mm 2 ni tashkil etdi. Analiz qilinishidan oldin namunaga standart modda sifatida konsentratsiyasi 5 mg/l bo„lgan etilamin qo„shilgan edi. Etilaminning xromatografik cho„qqi yuzasi 214 mm 2 ga teng. Dimetilamin, benzilamin va benzil spirtlarining tuzatish koeffitsiyentlari ( ) mos ravishda 1,09; 1,18 va 0,98 ga teng ekanligini hisobga olgan holda, ularning konsentratsiyalarini aniqlang. Yechish . ni hisobga olgan holda, har bir komponentga mos keluvchi tuzatilgan xromatografik cho„qqilarini hisoblaymiz: Inobatga olgan holda Qiymatlarni tenglamaga qo„yib: 64 Javob : Dimetilamin, benzilamin va benzil spirtining konsentratsiyalari mos ravishda 4,6; 7,2 va 4,7 mg/l teng. 5- masala .Xrizenning katarometr-dektektorli xromatografda olingan xromatogramma yuzasi 117 mm 2 . Gaz oqimining tezligi 60 ml/min, diagrammа lentasining tezligi 0,2 mm/s bo„lgan holda potensiometr sezuv-chanligi 10 mV. Konsentratsiyasi 1 mol/l bo„lgan va namuna hajmi 1 mkl bo„lgan holat uchun detektorning xrizenga nisbatan sezuvchanligini toping. Yechish . Konsentratsion detektor hisoblangan katarometrning sezuvchanligi quyidagi formula bilan topiladi: ν – potensiometr sezuvchanligi, q – modda miqdori Modda miqdori quyidagiga teng: Kattaliklarning qiymatlarini formulaga qo„ysak: Yüklə 2,04 Mb. Dostları ilə paylaş:
|