79
− inson resurslari: arzon va moslashuvchan ishchi kuchi, ta‘lim, sog‘liqni
saqlash rivojlangan shtat va metropoliyalar biznes uchun jozibador hisoblanadi,
boshqa tomondan, ta‘lim va sog‘liqni saqlash tizimining rivojlanganligi ishchi
kuchini jalb qiluvchi omil hamdir;
− texnologiya: ilmiy tadqiqotlar uchun yo‘naltirilgan kapital qo‘yilmalar
hajmi, ro‘yxatga olingan patentlar soni, olimlar va injenerlar sonining
mutanosibligi yuqori texnologik biznesni yo‘lga qo‘yish uchun muhim omil
hisoblanadi;
− biznes-inkubatorlar (business incubation): yangi korxonalarni tashkil qilish
shtat yoki metropoliyalarda erkin raqobat muhitini yaratib beradi;
− shaffoflik: ochiq iqtisodiyotda raqobatning yuqori darajasi kuzatiladi va shu
asosda raqobatbardoshlikka erishiladi;
− atrof muhit bo‘yicha siyosat: atrof muhitni himoyalash bo‘yicha samarasiz
tadbirlar muhitning o‘zgarishiga, turmush darajasining pasayishiga va aholining
boshqa hududlarga ko‘chib o‘tishiga sabab bo‘ladi.
O‘zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasining bir guruh olimlari
tomonidan o‘z tadqiqotlarida mazkur formula ishlab chiqilgan. Unga ko‘ra, AQSh
va O‘zbekistonning raqobatbardoshlik darajasi ko‘rsatkichlari hisoblab chiqarilgan
va mos ravishda 0,87 va 0,42 ko‘rsatkichlar aniqlangan. Mazkur tahlilni amalga
oshirishda 10 ta ko‘rsatkich tanlab olingan, ular quyidagilardir: 1) ITTKIga
byudjet xarajatlari, YaIM foizda; 2) Insonni rivojlantirish uchun byudjet
xarajatlari, YaIM foizda; 3) Mamlakatda bozor o‘zgarishlarining darajasi; 4) aholi
jon boshiga YaIM; %); 5) Hayotning o‘rtacha uzunligi, yil; 6) resurslardan
foydalanish samaradorligi; 7) ko‘p ilm talab qiluvchi mahsulot eksporti; 8) hayot
kechirish muhitining sifati va xavfsizligi; 9) Aholi jon boshiga tabiiy resurslar
zaxiralari bo‘yicha mamlakatning o‘rni; 10) Mamlakat aholisi hayotining sifati
40
.
Dostları ilə paylaş: