O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi samarqand davlat universiteti
Yüklə 11,99 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 1.7.Musiqa mashg‘ulotlarida tarbiyalanuvchilarning ijodkorlik qobiliyatini loyihalashtirish va ularning rivojlanishini diagnostik tahlil qilish
|
NAZORAT SAVOLLARI
1.MTMda musiqiy tarbiya bilan shug‘ullanganda bolaning umumiy rivojlanishi 2.Texnik vositalari: radio, televideniye, audio-, videoyozuvlar, kompyuter, karaoke tinglash, tomosha qilish. 55 3.Maktabgacha yoshdagi bolalarning musiqiy qobiliyatlarini rivojlantirishni o‘rganish va qonuniyatlarini aniqlash; 4.Maktabgacha yoshdagi bolalarning musiqiy qobiliyatlarini rivojlantirishning pedagogik shartlarini aniqlash; 5.Bolalarning musiqiy qobiliyatlarini rivojlantirishda MTM va oila hamkorligining nisbatan samarali shakllarini belgilash; 6.Maktabgacha yoshdagi bolalarning musiqiy qobiliyatlarini rivojlantirishga oid ishlar samaradorligi MTM va oilaning o‘rni: 1.7.Musiqa mashg‘ulotlarida tarbiyalanuvchilarning ijodkorlik qobiliyatini loyihalashtirish va ularning rivojlanishini diagnostik tahlil qilish --- Musiqiy qobiliyatni rivojlantirishning shart – sharoitlari. Musiqa mashg‘ulotlarida tarbiyalanuvchilarning ijodkorlik qobiliyatini rejalashtirish, loyihalashtirish. Musiqa mashg‘ulotlarida bolalarni o‘zlashtirish va rivojlanishini diagnostik tahlil qilish Qobiliyat – ma‘lumbir turdagi faoliyatni muvaffaqiyatli amalga oshirishning subyektiv sharti bo‘lib hisoblanuvchi shaxsning individual xususiyatidir. Qobiliyat – faoliyat jarayonida namoyon bo‘ladi. Psixologiyaning ko‘rsatishicha, inson bolasi tayyor qobiliyat bilan emas, balki biron – bir qobiliyatning ro‘yobga chiqish va rivojlanish manbayi layoqat bilan tug‘iladi. Layoqat o‘z holicha rivojlana olmaydi, uning rivojlanishi uchun qulay muhit kerak. Bola musiqaga layoqat bilan tug‘ilishi mumkin, lekin uning musiqiy xususiyatlari shakllanishi uchun qulay muhit yaratilmasa, musiqaga bo‘lgan layoqati rivojlanmay qoladi. Insonning shaxs sifatida shakllanishida yetakchi omillardan biri muhitdir. Muhit deganda, kishiga ta‘sir etadigan tashqi voqyealar yig‘indisi tushuniladi. Muhit o‘z navbatida – tabiiy muhit, ijtimoiy muhit, oila muhiti va boshqalarga bo‘linadi. Insondagi musiqiy qobiliyatning rivojlanishi va shakllanishi uchun ijtimoiy va oila muhiti muhimdir. Inson bolasi, agar insoniy muhitga tushmay, hayvonlar muhitiga 56 tushib qolsa, unda irsiy belgilarning ayrim biologik ko‘rinishlari saqlanadi, lekin insoniy fikr, faoliyat, xatti – harakat shakllanmaydi. Odob, axloq, fe‘l – atvor – shaxsning barcha ruhiy sifatlari faqat muhit va tarbiyaning o‘zaro ta‘siri asosida vujudga keladi. Bolalarning musiqa ijrochiligi malakalarini rivojlantirishdagi eng muhim shartlardan biri – ularning musiqiy qobiliyatlarini shakllantirishdir. Chunki, musiqiy qobiliyatlar – musiqani ritmik his qilish, ladni his qilish, musiqiy eshitish, musiqiy xotira, musiqaga emosional ta‘sirchanlik bolalarda ijrochilik malakalarini rivojlantirish omili hisoblanadi. Pedagog N.V.Vetlugina «... musiqiy kechinmalar aslini olganda, doimo sensor qobiliyatga asoslanadi, chunki musiqa eng oddiy ohanglar, murakkab obrazlar va eng avvalo hissiyotlar orqali idrok etiladi va musiqiy qobiliyat rivojlanadi» – deb ta‘kidlagan. Qobiliyatning eng yuqori darajasi – talantdir. Talant – insonga qaysidir murakkab faoliyatni muvaffaqiyatli, mustaqil va o‘ziga xos ravishda amalga oshirish imkoni qobiliyatidir. Shu o‘rinda bir narsani aytish kerak, musiqiy qobiliyati bo‘lgan barcha insonlarning avlodlari ham musiqiy qobiliyatga ega bo‘ladi, degan fikrga qo‘shilmaymiz. Ularning bolalarida musiqaga layoqat bo‘lishi mumkin, lekin shu layoqat rivojlantirilmasa, layoqat qobiliyatga aylanmay, ya‘ni shakllanmay qoladi. Zero, musiqa yosh avlodning ma‘naviy, badiiy – axloqiy madaniyatini shakllantirishga, milliy g‘ururi va vatanparvarlik tarbiyasini amalga oshirishga, fikr doirasini kengaytirishga, ijodiy mahorati va badiiy didi o‘sishiga, mustaqilligi va tashabbuskorligini tarbiyalashga xizmat qiladi. Respublikamizdagi har bir maktabgacha tarbiya muassasalarida va maktabda hozirgi kunda musiqiy estetik tarbiyaga pedagogikaning shaxsni shakllantiruvchi eng muhim omili sifatida qaralmoqda.Qobiliyat – ko‘nikma, malaka va bilim emas, balki ularni o‘zlashtirish dinamikasidir. Qobiliyatlar – faoliyat davomida namoyon bo‘ladigan imkoniyatdir. Musiqiy qobiliyat faqat musiqa amaliyoti, musiqa san‘atiga xos bo‘lgan musiqiy material, maxsus usullar orqaligina rivojlantirilishi mumkin. Faqat musiqagina insonning musiqiy hislarini uyg‘otadi. 57 Musiqiy ta‘lim olmagan kishilarda, musiqiy qobiliyat bo‘lmaydi. Chunki ular musiqiy bilimlarni o‘zlashtirmaganlar. Nazariya va amaliyotga asoslangan holda shuni aytish joizki, musiqiy qobiliyatlar va ularni rivojlantirish muammosi pedagogika va psixologiyaning dolzarb muammolaridan biridir. Bu qobiliyatlarni rivojlantirish ijtimoiy muhit, tabiatdan berilgan iste‘dod, iqtidor, shaxsning iroda kuchi, faolligi, jismoniy va aqliy jarayonlarga ham bog‘liqdir. Demak, bolalarda musiqiy qobiliyatlar erta namoyon bo‘lishi, shuningdek ularning qobiliyatlari ta‘lim – tarbiya va atrof – muhit ta‘siri ostida shakllanishini hisobga olgan holda biz quyidagi xulosaga keldik. Uzluksiz ta‘lim tizimidagi musiqa mashg‘ulotlarida ijrochilik malakalarini rivojlantirishda musiqiy qobiliyatlar muhim omil bo‘lib xizmat qilar ekan. Har bir musiqa rahbari xar bir musiqa mashg‘ulotini qiziqarli va bolalar xotirasida uzoq saqlanishi uchun ko‘rgazmalardan unumli Yüklə 11,99 Mb. Dostları ilə paylaş:
|