O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti kadrlarni innovatsion boshqarish

13.2 Texnoparklarning tasnifi
Texnoparklar - fanni sanoat bilan birlashtirish shakllari - hududiy ilmiy ishlab chiqarish majmualari toifasiga kiradi.
Texnoparklarning rivojlanishida ikki bosqichni aniq kuzatish mumkin: 60-yillar, "ilmiy parklar" ning aksariyati o'zlarining "vatanida" - AQShda paydo bo'lganida va ularning ibtidoiy shakllari G'arbiy Evropa mamlakatlarida - Buyuk Britaniyada, Frantsiyada, Germaniyada paydo bo'lgan. . 80-yillarda AQSh va G'arbiy Evropada texnoparklarning "ikkinchi avlodi" shakllana boshladi, texnoparklar ilgari mavjud bo'lmagan mamlakatlarda paydo bo'ldi (Yaponiya va Uzoq Sharqning boshqa mamlakatlari), xilma-xilligi "bog'lar" yangi navlari bilan to'ldirildi ...
Texnoparklar shartli ravishda uchta modelga qisqartirilishi mumkin - Amerika (AQSh, Buyuk Britaniya), Yaponiya (Yaponiya) va aralash (Frantsiya, Germaniya).
Amerika modeli
Hozirda AQSh va Buyuk Britaniyada "fan parklari" ning uchta turi mavjud:
a) so'zning tor ma'nosida "ilmiy parklar";
b) birinchilardan farq qiladigan "tadqiqot parklari", ularning doirasida innovatsiyalar faqat texnik prototip bosqichigacha ishlab chiqiladi;
c) "inkubatorlar" (AQShda) va innovatsion markazlar (Buyuk Britaniyada va G'arbiy Evropada), ular tarkibida universitetlar rivojlanib kelayotgan kompaniyalarga "boshpana" beradi, ularga er, bino, laboratoriya uskunalari va xizmatlarini nisbatan o'rtacha ijaraga olish imkoniyatini beradi.
Qo'shma Shtatlardagi "ilmiy parklar" dan eng kattasi Stenforddir. U universitet bilan biznes olib boradigan "yuqori texnologiyali" kompaniyalarga 51 yilga ijaraga berilgan universitet maydonida joylashgan bo'lib, ikkinchisiga ko'plab tadqiqot muhandislari dars berishadi. Istirohat bog'i 1981 yilda 80 ta kompaniya va 26000 ishchi bilan to'la deb e'lon qilingan. Kompaniyalar orasida AQSh Geologiya xizmatining uchta asosiy agentligi, elektronika gigantlari (IBM, Hewlett Packard ), aerokosmik kompaniyalari (Lockheed), kimyo va biotexnika kompaniyalari bor.
Universitet hududida sanoat korxonalarining korxonalari va laboratoriyalari emas, balki sanoat bilan chambarchas bog'liq bo'lgan notijorat tabiatdagi ilmiy-tadqiqot institutlari joylashgan "tadqiqot parki" ning odatiy namunasi Illinoys Texnologiya Institutining Markazidir. (ITI), AQShning xususiy tadqiqot markazi, byudjeti yiliga taxminan 68 million .dollar.
"Ideal" tadqiqot parki Shotlandiyaning eng qadimgi "ilmiy parki" Heriot-Vattdir : u Evropada faqat tadqiqot olib borishga imkon beradigan va ommaviy ishlab chiqarishga yo'l qo'ymaydigan yagona "ilmiy park" dir.
80-yillarning boshidan boshlab, ushbu mamlakatlar uchun yangi "yangi" texnoparklar G'arbiy Evropa mamlakatlarida keng tarqalib, kichik "yuqori texnologiyalar" korxonalari - Amerika "inkubatorlari" ga o'xshash innovatsion markazlarning ehtiyojlariga yo'naltirilgan. Ularning vazifasi g'oyalar va ixtirolarni kapital va tadbirkorlar bilan bog'lash, yangi innovatsion kompaniyalar uchun "boshlang'ich davrini" ta'minlash uchun davlat va xususiy mablag'larni jalb qilishdir.
Innovatsion markazlarning funktsiyalari innovatsion jarayonning turli bosqichlarini qamrab oladi, xususan, eksperimental ishlab chiqarishdan yangi mahsulotlarni tijorat rivojiga o'tkazishni rag'batlantiradi. Bu har doim ham yangi kompaniyalarni yaratishni talab etavermaydi. Innovatsion markazlar ko'pincha ishlab chiqaruvchilarga yangi mahsulot uchun litsenziyani sotishda tadbirkor tadqiqotchilarga yordam berishadi.
Bir qator innovatsion markazlarni mahalliy hokimiyat boshqaradi, kattaroqlari esa Bryusselda joylashgan Evropa tarmog'ining bir qismidir. Bu 40 ga yaqin innovatsion markazlarni birlashtiradi. Turli mamlakatlarda innovatsion markazlar ulash, firmalar Yevropa tarmoq osonlashtiradi intercountry texnologiya savdo.