dengiz va daryolarning mayin yotkiziklaridan tarkib topgan. Oxaktoshli
Kordilera SHimoliy Amerikaning garbiy kismidagi murakkab geotektonik
va orografik strukturaga ega bulgan yirik tog tizimi. U shimolda Buyuk tizmasidan
boshlanib, janubda Balsas daryosi -vodiysidagi tektonik botikgacha davom etadi.
Ana shu oralikdagi masofa 7000 km ni tashkil etadi. Kordilera toglari Alyaska,
Kanada, AKSH va Meksika xududlarida joylashgan.
Eni turli xil regionlarda
turlncha kenglikka ega: Alyaskada 1200 km, Kanadada 800 km, AKSH da 1600
km va Meksikada 1000 km.
Kordilera bir-biriga parallel ravishda joylashgan tog tizmalaridan va ularning ichki
kismidan urin olgan platolardan, yassi togliklardan va botiklardan iborat.
Kordileraning meridional ravishda yunalgan garbiy baland tog tizmalari
Tinch okeanidan keladigan nam xavo massalarini tusib kolib, ichki plato va yassi
togliklar tomon utkazmaydi. SHuning uchun Tinch okeaning materikka bulgan
ta’siri fakat kirgok buyi polosasi va toglarning
garbiy yon bagri bilan
chegaralanadi. Kirgok tizmalaridan sharkda iklim kontinentallasha boradi.
Orografik sharoitga boglik. bulgan bunday iklim xususiyatlari butun Kordilera
buylab yakkol seziladi. Bundan tashkari shimoldan janubga karab iklim
mintakalarining birin-ketin almashinishi tog tizmalarini
iklim sharoitini
uzgarishiga kuchli ta’sir kursatadi.
Binobarin, Kordilera tog tizimida iklimning vertikal va gorizontal
yunalishlardagi uzgarishi rang-barang tog landshaftlarini va ularning ichki zonal
farklarini vujudga keltiradi. SHuning uchun Kordilera togli ulkasi kenglik zonallik
xususiyatlariga kura turtta tog landshaft oblastiga bulinadi:
Alyaska Kordilera
toglari, Kanada Kordilera toglari AKSH Kordilera toglari va Meksika Kordilera
toglari. Kuyida xar bir landshaft oblastiga aloxida tavsif berib utamiz.
Dostları ilə paylaş: