O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi sh. Dj. Ergashxodjaeva strategik marketing toshkent – 2019

8.2-jadval 
Chakana savdo do‘konlarining turlari 
№
Do‘kon turi 
Assortiment 
Narx darajasi 

Izoh 

1. Maxsus

Maxsuslashtirish
doirasida chuqur bo‘ladi
Turli - tuman
Turlari:
-cheklangan
assortiment bo‘yicha;
-tor maxsus;
-juda yuqori
maxsuslashtirilgan.
2.
Universam
Keng (oziq – ovqatlar va
uy uchun tovarlar)
Uncha yuqori
bo‘lmagan savdo
ustamalari
O‘z-o‘ziga xizmat
ko‘rsatish tamoyili
3.
Univermag
Keng (kiyim va poyafzal,
maishiy texnika, uy
ro‘zg‘or buyumlari)
Turli - tuman

4.
Supermarket

Juda keng (oziq – ovqat
va nooziq-ovqat
tovarlari)
Asosan uncha
yuqori emas

5.
Gipermarket(savd

o kompleksi)
Juda keng
YUqori emas
Supermarketlarni,
do‘kon-omborlarini va
past narxli do‘konlarni
xususiyatlarini
birlashtiradi.
6.
Past narxli do‘kon
(diskaunter)
Turli – tuman (standarti
tovarlar yig‘indisi)
Past

Xizmat ko‘rsatish darajasi sotayotgan tovar turiga bog‘liq. Kundalik talabdagi

tovarlar uchun o‘z-o‘ziga xizmat ko‘rsatish; avvaldagi tanlov tovarlari uchun
chegaralangan xizmat ko‘rsatish; yuqori tovarlarga to‘liq xizmat ko‘rsatiladi, bu o‘z
ichiga xaridorga yordam sifatida axtarish, solishtirishni, tanlashni, turli savollar bilan
maslahat berishni oladi.
Savdoning ilg‘or usullaridan biri savdo avtomatlari orqali savdo qilish
hisoblanadi. Savdo avtomatlari savdoning ijtimoiy-iqtisodiy samaradorligini
ta’minlashda muhim o‘rin tutadi, ya’ni savdoda iste’mol xarajatlarini kamaytirish,
iste’molchi hukmron bo‘lgan sharoitda muhim ahamiyatga egadir. Hozirgi sharoitda
zamonaviy dizaynga ega bo‘lgan savdo avtomatlaridan foydalanish muhim masala
hisoblanadi.

---

---

169

Xorijiy mamlakatlarda tovarlarni sotishda qo‘llanayotgan quyidagi ilg‘or
usullardan mamlakatimiz savdo korxonalari va tashkilotlarida foydalanish mumkin:
• chakana savo korxonalarining namoyish zalida tushirilgan narxlarda
kataloglar bo‘yicha nooziq-ovqat mahsulotlarini sotish;
• shahar markazida joylashgan va kichik savdo maydoniga, qat’iy interer,
uncha ko‘p bo‘lmagan xodimlarga ega bo‘lgan chakana savdo korxonalarida narxi
tushirilgan cheklangan assortimentdagi tovarlar bilan savdo qismi;
• “qulay do‘konlar”, cheklangan assortimentdagi tovarlar asosan yangi oziq-
ovqat mahsulotlari bilan savdo qiluvchi hamda xaridorlarga butun kun mobaynida
xizmat ko‘rsatadigan savdo korxonalarida sotish.
Xorijiy mamlakatlar savdo korxonalarida tovarlarni sotishda qo‘llanilayotgan
ilg‘or usullarning muvaffaqiyatini ta’minlovchi yo‘llar xaridorga yanada ko‘proq turli
xil xizmatlarni ko‘rsatish va tovarlarga bo‘lgan narxni tushirish bo‘lib hisoblanadi.
Bulardan savdo korxonalarida foydalanish maqsadga muvofiqdir.