Oʻzbekiston respublikasi oliy va oʻrta maxsus ta’lim vazirligi toshkent arxitektura qurilish instituti o. Sh. Mamanazarov

Loyiha doirasida loyihalarni muvaffaqiyatli amalga oshirish boʻyicha tajriba 
va bilimlarni toʻplash. 
Har bir tugallangan loyiha nafaqat loyiha qatnashchilari tajribasining shaxsiy 
yukida  qolishi,  balki  kompaniyaning  bilimlar  bazasini  toʻplashga  xizmat  qiladi. 
Loyiha davomida muammoga aylangan xavf-xatarlar, sifatli mahsulotni olish uchun 
bajarilishi kerak boʻlgan ishlarning umumiy hajmi, muayyan yetkazib beruvchilar va 
subpudratchilarning  ishonchliligi  haqidagi  xulosalar  boshqa  loyihalarda  foydali 
boʻlishi  mumkin.  Agar  kompaniya  standart  loyihalarni  amalga  oshirsa,  loyiha 
tajribasi  qimmatroq  boʻladi,  masalan,  uyali  chakana  savdo  nuqtalarini  qayta 
shakllantirish  uchun  koʻplab  shunga  oʻxshash  loyihalarni  amalga  oshiradi. 
Ishlarning  odatda  ierarxik  tuzilmalari,  turli  manbalarga  boʻlgan  talablar  jadvali, 
materiallarni yetkazib berish jadvallari yangi loyihalarda kelajakdagi xatolar sonini 
kamaytirish boʻyicha standart loyihalarni amalga oshirish tajribasi bilan yangilanishi 
kerak. 
4. 
Loyiha  faoliyati  bilan  shugʻullanadigan  resurslarni  samarali  boshqarish 
vositalarini joriy etish. 
Korxonada  bir  vaqtning  oʻzida  amalga  oshirilgan  koʻplab  loyihalar  mavjud 
boʻlsa  va  ularni  amalga  oshirish  uchun  resurs  talablari  kompaniya  faoliyatining 
umumiy  hajmida  ahamiyatga  ega  boʻlsa,  loyihalarni  resurslar  bilan  ta’minlash 
masalasi kompaniyaning moliyaviy yutugʻi bilan toʻgʻridan-toʻgʻri bogʻliq boʻladi. 
Masalan,  loyiha  ishlarini  bajarish  uchun  kerakli  inson  resurslarini  notoʻgʻri 

---

 
  71 
 
baholash, boʻlinmalarda keraksiz boʻsh ish oʻrinlarini ochishga olib keladi, bu ish 
haqi fondining oʻsishiga olib keladi.  
Agar, tashqi  mijozlar hisobidan daromad keltiradigan loyihaga  yoʻnaltirilgan 
kompaniya  boʻlsa,  unda  ishlarni  bajarish  uchun  sarflangan  mablagʻlarni  baholash 
notoʻgʻridir,  natijada  loyihalar  zarar  keltiradigan  boʻlib  qoladi  va  butunlay 
yoʻqolgan kompaniyaga olib keladi. 
5. 
Loyihani  amalga  oshirish  natijalarini  hisobga  olgan  holda  moliyaviy 
rejalashtirishning aniqligini oshirish. 
Agar  kompaniyaga  moʻljallangan  loyihalar  ichki  boʻlsa,  loyihani  boshlash 
bosqichida  loyihani  amalga  oshirish  jarayonida  oʻzgarib  turadigan  asosiy  ish 
koʻrsatkichlarining  maqsad  koʻrsatkichlarini  baholash  va  loyihani  muvaffaqiyatli 
baholashni  kiritish  lozim.  Misol  uchun,  oʻzaro  savdo  tizimini  joriy  etish  boʻyicha 
loyiha  ma’lum  bir  mijoz  segmentiga  sotishni  oshirish  orqali  daromadlarni 
koʻpaytirishga  yordam  beradi.  Moliyaviy  rejalashtirishda  daromadning  bunday 
oʻsishini hisobga olish kerak. 
 
Shunday  qilib,  loyihani  boshqarish  tizimi  korporativ  resurslarni  boshqarish 
jarayoni  bilan  ham  insoniy,  ham  moliyaviy  jihatdan  bogʻlanishi  kerak  va  loyiha 
xarajatlari ham xarajatlar va daromadlarni rejalashtirishda hisobga olinishi kerak. 
6. 
Loyiha  faoliyati  sohasida  ishonchli  sherik  sifatida  kompaniyaning  imijini 
mustahkamlash. 
Agar kompaniya tashqi mijozlar uchun loyihalarni amalga oshirsa yoki loyiha 
faoliyatini moliyalashtirish uchun investorlarni jalb qilsa, sheriklar va investorlar bilan 
oʻzaro  munosabatlarda  muvaffaqiyatga  erishishning  muhim  omili  kompaniyaning 
loyiha  majburiyatlarini  bajarishdagi  oʻz  qiymatini  isbotlashga  tayyorligini  bildiradi. 
Bunday  dalillar  kompaniyaning  loyiha  boshqaruvi  sohasidagi  yetuklik  darajasini 
baholashning  umume’tirof  etilgan  usullari  boʻyicha  loyihani  boshqarishda  muayyan 
darajada yetuklik darajasini sertifikatlashi mumkin. 
Loyiha  faoliyatining  rasmiylashtirilishining  sanab  oʻtilgan  afzalliklari 
tashkilotda loyihani boshqarish tizimini (LBT) joriy qilish orqali olinishi mumkin. 

---

 
  72 
 
Korxonada har qanday boshqaruv tizimi kabi loyihalarni boshqarish tizimi uchta 
komponentdan 
iborat: 
majburiy 
jarayon 
bosqichlarini 
hujjatlaydigan 
normativ-huquqiy bazasi; ma’lumotlar ombori va avtomatlashtirish jarayonlari sifatida 
faoliyat  yuritadigan  axborot  tizimi;  xodimlarning  jarayonlar  bilan  muvofiqligini 
nazorat  qilish  va  ularni  tizim  rivojlanishida  rivojlantirish.  Loyihani  boshqarish 
tizimida uchta komponent mavjud: 
• 
loyihani  boshqarish  metodologiyasi  -  loyiha  faoliyatida  ishtirok  etganda 
kompaniya  xodimlari  tomonidan  foydalaniladigan  loyihalarni  boshqarish 
jarayonlari, usullari va proseduralari. 
• 
loyiha boshqarish axborot tizimi (LBAT) - loyiha parametrlarini rejalashtirish 
va  nazorat  qilish,  loyiha  ishtirokchilari  oʻrtasida  axborot  almashish  va  loyiha 
hisobotlarini olish uchun vosita sifatida xizmat koʻrsatadigan loyihalarni boshqarish 
uchun maxsus dasturiy ta’minot. 
• 
loyiha  idorasi  -  loyihani  boshqarish  metodologiyasini  amalga  oshirishni 
nazorat  qilish  va  loyiha  boshqaruvi  sohasida  kadrlar  bilimi  va  koʻnikmalarini 
rivojlantirishga qaratilgan loyiha boshqaruvi axborot tizimlari (LBAT) bilan ishlash 
boʻyicha  qoidalarga  rioya  etilishini  nazorat  qiluvchi  kompaniya  yoki  belgilangan 
xodimlar guruhi.